Daar is 'n gesegde wat min of meer as volg lui: Hoe jy kyk, bepaal
waÂt jy sien. En dan moet 'n mens natuuurlik byvoeg dat Die ÂÂhoe''
kan deur baie faktore bevoordeel of beduiwel word. Soos deur onder
meer 'n mens se ervarings, vooroordele en waardes.
^Wat daar alles vandag oor Suid-Afrika gese en verwag word, is
'n goeie illustrasie van hierdie gesegde. Daar word deur soveel
brille na ons land gekyk dat 'n mens soms skoon deurmekaar raak
daarvan. En baie verward.
Sommige mense kyk na Suid-Afriaka as 'n ÂÂmiddelslag-'' en
ÂÂmiddel-inkomste''-land. Syfers, en vergelykings met ander
soortgelyke lande, speel in hierdie kyk na sake 'n deurslaggewende
rol. Ander kyk na ons land as 'n ÂÂontwikkelende'' land of as 'n
ÂÂdiep verdeelde'' land met ÂÂstrydende nasionalismes.''
Meer gebruiklik is om van Suid-Afrika as 'n ÂÂmengsel'' van ÂÂeerste''
en ÂÂderde'' werelde te praat. En dan is daar die siniese Sakkies wat
aan politieke depressie ly - of soos my Hollandse vriend op sy
gebruiklike reguit manier sal se: diegene wat gemoedsbekakking het.
Hulle hou van die beskrywing ÂÂtipiese Afrikaland'', asof hulle
presies weet wat in Afrika aangaan.
Besonder irriterend is diegene wat na ons land kyk asof dit 'n tweede
Brittanje, Amerika of Duitsland behoort te wees. Toegegee, ons kan
belangrike lesse by hierdie lande leer.
Maar om te dink dat Suid-Afrika soos hierdie land kan wees - en dit
oornag, - is om nie eens die bal mis te slaan nie. Want daar is geen
bal nie.
'n Voorbeeld van hierdie manier van kyk, is die voorskrif dat ons
Brittanje as rolmodel moet gebruik vir hoe ons ons vakbonde en ons
arbeidsbetrekkinge moet hanteer. Dit gaan gewoonlik gepaard met die
onuitgesproke verwyte: Dis nou soos dinge gedoen moet word, maar ons
het nie die leiers nie.
Al hierdie verwysingsraamwerke, beelde en metafore help wel om die ·
debat oor 'n meer vrugbare kyk op sake aan die gang te hou. -
al is dit soms net onregstreeks. Daarmee word meer dan eens nuwe
perspektiewe op ons land verwerf.
Uit frustrasie met die geykte kyk op sake, maar ook as 'n ernstige
poging om die land en sy dinamiek te probeer verstaan, is daar sommige
mense wat met ander oe en verwysingsraamwerk na die land kyk,
naamlik Suid-Afrika as 'n front-land; 'n land op die grens. Dit het
ook sy beperkings. Dit bied egter 'n hele aantal perspektiewe wat
aandag vra.
Mense wat vanuit hierdie verwysingsraamwerk na ons land kyk, redeneer
min of meer as volg:
Apartheid het onder veral die wit middelstand die illusie geskep dat
daar 'n isoleerbare en verdedigbare ÂÂeerste wereld'' bestaan wat
ondanks die groot ÂÂderde wereld'' ongesteurd sy gang kan gaan. Dit
was 'n kyk op sake wat van die aanname uitgegaan het dat die ÂÂeerste
weÂreld'' 'n soort oninneembare kasteel is. Met die kasteelbewoners
volledig in beheer van die toegangsbrug.
En toe val die mure van apartheid. En tesame daarmee ook die illusie
van twee weÂrelde wat van mekaar isoleerbaar is. Wat toe sigbaar word,
was die Suid-Afrika wat maar altyd bestaan het. Maar verberg agter
kunsmatige mure en verskansings.
Wat toe sigbaar word, was 'n land aan die front, 'n grensland.
Hierdie verwysingsraamwerk laat 'n mens wel met ander oe en
verwagtings na ons land kyk. Ook met ander verwagtings. Want 'n
front·land is nie 'n land vir mense met week harte, sagte handjies en
swaarmoedige stemmings nie.
'n Front- of grensland is nie vergelykbaar met Brittanje of Amerika ·
nie. Ons moet eerder na ander front-situasies kyk - na Indie , Uganda
en die Ivoorkus. Selfs na die sogenaamde ÂÂWilde Weste'' en die
eertydse delwerye - gestroop van hulle romantiek. Dit klink wel
vergesog, maar dit help om 'n paar dinge beter te verstaan.
Ter wille van die kontras met geykte sienings, kan van situasies
aan die front die volgende gese word.
Kerk en kroeg, wet en anargie, orde en chaos, die goeie en die bose,
lewe en dood was vir baie lank in 'n felle stryd met mekaar gewikkel.
Dit was 'n weÂreld waarin die Bybel en die geweer langs mekaar geleÂ
het.
Want front-lande is lande met baie paradokse en vele gesigte. Dis
lande met rowwe mense en ruwe omgewings. Maar ook lande met kolle van
beskawing, goeie gewoontes, aan vaarbare waardes en ordentlike
mense.
Wat het gebeur dat die front uitgeskuif en selfs verdwyn het? Baie
dinge. En oor 'n lang tyd heen sonder kitsoplossings.
Daar was mense wat gese het: ÂÂOor my dooie liggaam.'' Mense wat
bereid was om vir dit wat goed en reg was, getel te word. Selfs die
vrou wat in die kroeg gesing het, het vir die ruwe drinkebroers geseÂ:
ÂÂJulle kan na my bates kyk. Maar julle gryp nie daarna nie.'' Daar
was mense met klaviere wat ander die wonder van ·
kultuur laat waardeer het.
Gemeenskapsorganisasies, gedryf deur mense met visie, het ontstaan
en al sterker gegroei. Ontwikkelingskolle het groter geword. Die
polisieman het nie met sy integriteit laat mors nie. Instellings het
soos koraalriwwe gegroei. Die front se karakter is verander.
Ekonomiese groei het plaasgevind. So ook die groei van
beskawingswaardes.
Soos reeds geseÂ, die front is nie 'n plek vir klakouse,
gemoedsbekaktes en fataliste nie - al moet 'n mens maar aanvaar dat
jy diesulkes altyd by jou sal heÂ.
Die vraag waarvoor ons staan, is kort maar kragtig: Het ons die soort
mense wat die front kan tem? Waar is die ontwikkelingskolle? Is daar
genoeg mense met klaviere by wyse van spreke? Hardekwasmense wat 'n
verskil kan en wil maak?
Ek wil dit waag om te se dat as 'n mens deur die front-metafoor na
ons land kyk, jy nie net bloed en vullis in die strate sien nie. Nie
net prostitute wat die hele weÂreld vol staan nie. ·
Maar ook talle kolle van ontwikkeling. En nuwe ÂÂpioniers''.
Soos byvoorbeeld die PU vir CHO, die eerste universiteit
waarvan die statuut deur die minister goedgekeur is. En by wie se
gradeplegtighede die multikulturele naamlys tot by die hoogste grade
vir niks skrik nie. By die aanhoor van die name moes 'n mens seÂ: ·
Hier kom 'n stille revolusie.
Of die musiekonderwyseres in die Oos-Kaap wat deur 'n swaar tyd gegaan
en toe 'n private skool stig wat nou reeds byna 2 000 leerlinge het.
Suid-Afrika as front-land is nie 'n hopelose land nie. Dis 'n land
waar die front kan plek maak vir iets anders, al neem dit tyd. Maar
dit sal net plek maak vir iets anders as mense wat veronderstel is om
te weet waaroor die lewe gaan, hulle plig doen.
Ek is 'n afgesnyde koringland
met net 'n paar gerwe langs die kant,
'n geplukte wingerd met net 'n paar trosse
vir die vreemdeling
die arm verbyganger
die nie-grondbesitter.
Ek het my aan jou gegee
vir die trapvloer en die wynpers
en nou gee ek jou die brood terug
om daaraan te stik
en die volle beker wyn
dat dit mag smaak presies net soos asyn.
Ek is bruin soos Salomo se Sulamutiese
omdat ek woon by die tente van Kedar,
'n Bedoeïn is
'n woestyn-mens
'n nie-gevestigde.
Net: jy is geen Salomo nie,
jy besit nóg die wysheid nóg die koningskap,
omdat jy my nie meer bring in die wynhuis nie.
Sou jy dit doen,
sal ek weer vol in die aar staan
en die plukkers versamel onder my donker, uitgeswelde trosse
soos die jaloerse dogters van Jerusalem.
On Sun, 22 Nov 1998 21:12:30 -0800, Johnny Kidd
wrote:
> could someone translate this for me
> " Wil met se dat ek ook vir Annarien mis, en ons nog 'n bier en sigarret
> moet geniet voor die einde van als.
> Hoop nie jy's al klaar oppad nie ? "
Thats a South-African Language i reckon.
"???????????, and we should enjoy a beer and sigarette before it all
ends.
?????????????? ?"
--
Azrifel, Djinnie van de Woestijn (Tiebeer)
Drinkt het bier Van Duizenden, eet nootjes Van Miljoenen
Ek het onlangs 'n berig oor renosters gekyk (CNN of BBC World). Hulle
het gesê dat die naam "White Rhino" of witrenoster deur 'n valse
vertaling van Nederlands tot Engels ontstaan het. Weet iemand daarvan?
Sover ek kan onthou het hulle gesê dat die woord "wyd" of "wijd"
daarvoor verantwoordelik is, en dat iemand dit as "white" vertaal het.
Is dit waar, of is daar 'n ander rede daarvoor dat die renosters "wit"
en "swart" genoem is?
Groete,
Thorsten
Ns: In Duits noem ons die witrenoster "Breitmaulnashorn"
(breedmuilrenoster), en die swartrenoster "Spitzmaulnashorn"
(spitsmuilrenoster).
Ek het vanoggend 'n seun ryker geword hier in Nederland!!! Om 3H15 is ons
seun, Dante gebore in die Ziekenhuis in Lelystad. Hy weeg 3.615 Kg en ma en
seun is perdfris en gesond. Susan het die eerste pyne om 12H15 ondervind -
dus drie uur van begin tot einde. Die mees verassende aspek vir ons is dat
die datum wat by die eerste toetse wat gestel is die 22e November was en die
dokter het reg deur voet by stuk gehou dat dit so sal wees. Binne 15 minute
na die 22e begin het, begin die geboorte toe!
Dit het 'n graadjie verwerf so met die gehoer en gemoer saam.....
Dit noem elkander wetenskaplikes, ontwikkeldes, geleerdes.....
Dit dink die land en die wêreld skuld hulle nou iets......
Spoorweg- en ambagsouers is 'n skaam las, nie 'n bate.......
Kultuur en taal is verkwansel vir 'n potjie vreemde brousel....
Dit pontifikeer aan Afrikaners tuis vanuit die volksvreemde .....
Dit is altyd beterweterig, aanmatigend en smalend......
Dit gatkruip by nuutgevonde vreemde lojaliteite......
So moet dit bewys dat die Afrikaner in dit...dood is.....
So dink dit word 'n mens 'n burger onder vreemdes.....
Vermoor jou verlede, jou herkoms..... dan is jy weer nuut.....
O dwaas, hoe verfoeilik jou sotheid, hoe veragtelik jou verraad....
From: Oom Kaspaas
Subject: Re: Profiel van 'afrikaner' emigr�
Date: Saturday, November 21, 1998 11:54 PM
Oom Kaspaas wrote in message ...
Dit het 'n graadjie verwerf so met die gehoer en gemoer saam.....
Dit noem elkander wetenskaplikes, ontwikkeldes, geleerdes.....
Dit dink die land en die wêreld skuld hulle nou iets......
Spoorweg- en ambagsouers is 'n skaam las, nie 'n bate.......
Kultuur en taal is verkwansel vir 'n potjie vreemde brousel....
Dit pontifikeer aan Afrikaners tuis vanuit die volksvreemde .....
Dit is altyd beterweterig, aanmatigend en smalend......
Dit gatkruip by nuutgevonde vreemde lojaliteite......
So moet dit bewys dat die Afrikaner in dit...dood is.....
So dink dit word 'n mens 'n burger onder vreemdes.....
Vermoor jou verlede, jou herkoms..... dan is jy weer nuut.....
O dwaas, hoe verfoeilik jou sotheid, hoe veragtelik jou verraad....
Nouja, jy het duidelik iemand in gedagte gehad toe jy koorsig die pen
opgeneem het. En ja, ek stem saam dat daar enkelinge is wat doen soos
wat jy storremend-woedend weergee. Maar jou kam is groot en hy skeer
wyd. Maar neem 'n oomblik en kies vir jouself. Of 'n Statistiek op
Sydney Mofomadi se "merder" lys of maar net nog 'n slagoffer van een of
ander vorm van "waulence". Dan word ek eerder 'n burger onder vreemdes
(met my ambag kwalifikasie), maar gatkruip- nooit!
Oom Kaspaas wrote:
> From: Oom Kaspaas
> Subject: Re: Profiel van 'afrikaner' emigrè
> Date: Saturday, November 21, 1998 11:54 PM
>
> Oom Kaspaas wrote in message ...
> Dit het 'n graadjie verwerf so met die gehoer en gemoer saam.....
> Dit noem elkander wetenskaplikes, ontwikkeldes, geleerdes.....
> Dit dink die land en die wêreld skuld hulle nou iets......
> Spoorweg- en ambagsouers is 'n skaam las, nie 'n bate.......
> Kultuur en taal is verkwansel vir 'n potjie vreemde brousel....
> Dit pontifikeer aan Afrikaners tuis vanuit die volksvreemde .....
> Dit is altyd beterweterig, aanmatigend en smalend......
> Dit gatkruip by nuutgevonde vreemde lojaliteite......
> So moet dit bewys dat die Afrikaner in dit...dood is.....
> So dink dit word 'n mens 'n burger onder vreemdes.....
> Vermoor jou verlede, jou herkoms..... dan is jy weer nuut.....
> O dwaas, hoe verfoeilik jou sotheid, hoe veragtelik jou verraad....
>
>>
>
> ½
In het Nederlands kennen we de uitdrukking "door de bank genomen", het
betekent zoiets als "in het algemeen" of "bijna altijd". Nu begreep ik van
Thorsten dat het Duits een vergelijkbare uitdrukking kent, "durch die Bank
weg", wat zoiets betekent als "geheel en al". Het lijkt mij aannemelijk dat
beide uitdrukkingen een zelfde oorsprong hebben.
Kent het Afrikaans een vergelijkbare uitdrukking? En kent iemand dan
misschien de herkomst?
Door de bank genomen lijken veel Afrikaanse uitdrukkingen op Nederlandse.
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
RSS
