I've recently taken an interest in Afrikaans and have started
practising by reading Die Republikein on the net. I came across an
article today which left me with one problem (unfortunately in the
title ;) , namely 'straatsmouse'. Could anybody help me out on this
one? What are straatsmouse?
Blykbaar is 'n mansnaam met 'n hoër klinker- soos a, e. i naby die begin van
die naam glo meer seksie as die ander. Toetse, waar foto's van dieselfde
mans getoon is, maar met verskillende name, was die Martins glo meer seksie
as die Johans, al was hulle dieselfde mens:))
Vir die mans is dit glo net andersom met vrouename.
:x:l%2E1092%3281471%2E100%32746582
soc.culture.south-africa.afrikaans
==-=====-===========-==--=-====-========--===========-===-=- =---===--==--===
Sent by lou from lous subpart from zzn part of com
Dit betéken nie altyd veel om 'n man van belang te wees nie. Die belangrikste persoon op 'n begrafnis is die dooi man.
Dit betéken nie altyd veel om 'n man van belang te wees nie. Die
belangrikste persoon op 'n begrafnis is die dooi man.
En oral waar daar 'n dooie is onder 'n geselskap van lewende
nablywendes is dit sy geheimsinnige, akelige, ontsagwekkende gelaat
wat die aandag trek. Die trekke is nog dieselfde, maar tog nie
dieselfde nie: die uitgebluste vuur van die lewe, lyk dit, het plaas
gemaak vir 'n uitsig op die oneindige agter die gordyn. So iets van
die majesteit van die dood ontwaar ons ook - 'n skaduwee daarvan, 'n
suggestie - op die gelaat van 'n suigeling, van 'n blinde, van 'n
kranksinnige. Dis die Sphinx·uitdrukking van misterie.
Maar die aandag-soekery, die sug om die senter van opmerksaamheid te
vorm, wat ons nou bedoel is van 'n ander gehalte. Die vóor-aansitters
en vóor-aanbidders in die Sinagoge is nie uitgesterf nie. In elke
buurte, by elke samekoms, tref jy éen van hulle aan: somtyds meer,
maar nooit te veel nie, want dan druk hulle mekaar wedersyds uit: waar
almal vóor-sit, daar sit geeneen vóor nie. Ons ken almal die soort
man. As hy nie die voorsitter-stoel beklee nie, dan spring hy die
eerste op om die voorstel te maak wat enige ander esel (as daar nog
is) ook kon gemaak het. "Kêrels;' sê hy (of "Afrikaners"; of
"broeders" na gelang van die doel van die byeenkoms), "ons moet
bymekaar staan." Hy meen ons moet agter hom staan. Nou sou jy sê die
man het 'n verwaande dunk van homself. Eintlik het hy 'n slaafse
respek vir die goedkeuring van sy mede-mens, anders sou hy nie soveel
moeite doen om notiesie van geneem te word nie.
Tog moet ons dit vir hom sê: in die politiek win hy altyd 'n sekere
maat van invloed. Want vereers: die politiek is almal se besigheid en
dus niemand se besigheid nie. En, ten twede, in die politiek geld die
beginsel nie dat die laaste die eerste sal wees nie. Niemand is
angstig om iemand anders op die voorgrond te stoot nie, dus kan alleen
diegene op die voorgrond kom wat hulleself daarheen stoot. En as dit
dan so is, dat dié soort indringer gewoonlik daarin slaag om 'n
politieke rang te verwerf, beteken dit dan nie tog darem veel om so 'n
man van belang te wees nie? Vir homself, ja. Die belang is groot in sy
oë. Die persoonlike voordeel ook dikwels, Maar die belangstelling kan
jy ook uitlok as jy 'n sensasie-wekkende misdaad pleeg, as jy met jou
buurman se vrou wegloop, as jy dronk deur die straat waggel.
Ledig is mense-roem: ydelheid der ydelhede. Ek en jy leser, weet dit
want ons streef nog ons lewe lank daarna. Tiengelieng·tieng,
tiengeliengelieng! Kom dans na ons klokke: ons is voorbokke.
Ek sien vandag een van die maatskappy waarvoor ek kontrak werk doen se
top bestuurders 'n klein meisie deur die gebou neem. Sy is seker skaars
7 of 8 jaar oud. Sy word deur hoë sekuriteits areas geneem vir 'n toer
deur die gebou. Min mense kry die voorreg om so 'n gedetaileerde toer te
kry. Min volwassenes wat nog van 'n kind. Draai toe uit sy is die dogter
van een van die nuwe groot aandeelhouers in die maatskappy. Baie ryk man.
Mag skep voorregte wat ander mense nie het nie. Toe besef ek dat sy 'n
voordeel bo ander kinders van haar ouderdom het, net op grond van die
mag of geld van haar pa.
Skeur jou los van jou eie nasie af en verwonder jou dat die
ander nasies nie oormekaar val om jou in te neem nie.
Ons het nie hier plek vir politieke diskussies nie. Maar 'n
mens moet jou voorbeelde in jou eie omgewing soek, sodat die skrywer
mag weet waarvan hy skryf en die leser verstaan wat hy lees. Ons
Afrikaners het meer aanleiding om renegate te word as enige andere
nasie onder die son. Ons volk woon meeste op die platteland en die
ander ras wat tussen ons woon meeste in die dorpe en stede. Wat die
inwendige karakter betref, kan jy in vele opsigte aan die platteland
die voorkeur gee. Daar is minder roekeloosheid, minder wellus, minder
gewinsoekery, minder mode-nastrewery, minder konkurensie-naywer; meer
liefderykheid. Maar in uiterlike opsigte is die voorregte van die
stadbewoner onbetwisbaar. Die kuns en wetenskap is tot sy beskikking;
al die hulpbronne van geleerdheid en kultuur is in sy onmiddellike
bereik; hy kom in aanraking met die hoogste produkte van die
beskawing; hy is beter gewas en gekam en gekleed; ey geesteskring is
ruimer, sy taal verhewener. En die uiterlike skyn het die neiging om
die buiteman aan te trek , om die dorpsman as 'n meerdere te beskou.
Dan weer, die spreektaal van ons volk het nog geen literatuur
nie: hy geniet nie eens die eer van Staat of Kerk of Skool·erkentenis
nie.* Dit noodsaak alweer 'n gevoel van minder·waardigheid - van
minagting van die eie en verering van die vreemde - afgesien van die
aanlokkelikheid van die fyne wêreldstaal aan die ander kant en sy
invloed op die gedagtetrant en standpunt van diegene van ons wat hom
lees omdat dié tot nog toe skrale voortbrengsels van hulle eie nie aan
hulle verstandelike behoeftes kan voldoen nie.
Daarom by die prysenswaardige strewe om oor te neem al wat
beste is van die ander kant, is daar die gevaar dat ons deur snobbery
op al wat edel aan ons kant is neersien; dat ons deur aanhoudende
na-apery ons vir nagemaakte Engelse aanstel. Ongelukkig, ons sal maar
nagemaak wees. Ons kan ál ons ou volksgewoontes, die beste met die
slegste, weggooi; ons kan ons by die vreemde kerk aansluit; maar die
nuwe kring waaronder ons inkruip sal nie deur die namaaksel bedroë
word nie. Hulle sal ons verag omdat ons, in die éen opsig waar ons ons
minder gewaan het, ons minderheid behou. Die donkie had sy eer totdat
hy die leeu·vel omgesit het: toe was hy veragtelik. Maar wat sou jy
van 'n donkie dink wat 'n ander donkie·vel aantrek? En wat sou jy van
'n leeu dink wat 'n donkie·vel aantrek? Maar diegene wat lostrek van
ons af is nie die leeus onder ons nie, en dié wat vir hulle verwelkom
is nie die leeus onder die ander ras nie.
_______
* Ek laat hierdie staan soos hy oorspronklik geskryf is in
1914. Maar ons het in agt jaar meer gevorder as ander nasies in
taggentig. (Voetnota deur C.J. Langenhoven by herpublikasie van die
oorspronklike werk.)
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
RSS
