Ek het die diskoers tussen Eric en Bernhard oor die oorsprong van Afrikaans
met belangstelling gevolg.
Die gesprek oor Kreools het my laat dink:
Wat is die omstandighede wat 'n Kreoolse taal vorm?
Afrikaans het oor die laaste honderd of so jaar onder bepaalde omstandighede
tot stand gekom. Daardie omstandighede verander nou. Hoe gaan dit die taal
beinvloed?
> (En volgens mij was dat de Statenbijbel). (Bernhard)
>
> Die eerste vertalings van gedeeltes van die Bybel in Afrikaans is in
> 1878 deur C P Hoogenhout gedoen, met latere vertalings deur S J du Toit
> wat tussen 1893 en 1908 die lig gesien het.
Wat jij schrijft over de vertaling van de bijbel klopt met
wat ik schreef in "De oorsprong van het Afrikaans". Pas vanaf
1870 werd het Afrikaans ook een geschreven taal. En natuurlijk
komt er dan in een Christelijk land als Zuid-Afrika een
Afrikaanse vertaling. Maar vo'o'r 1870 moet het gewoon de
Statenbijbel zijn geweest.
Nog even dit, er is geen sprake van taal-chauvinisme bij mij.
Ook vind ik het Afrikaans _niet_ minderwaardig. En als ik in
Zuid-Afrika zou wonen, zou ik mijn best doen om de taal goed
te leren spreken. Maar ondanks dat kun je toch proberen om de
oorsprong en de ontwikkeling van een taal te begrijpen?
Jij ergert je aan het woord 'degeneratie', terwijl ik het
alleen maar als een taal-begrip gebruik. Niet om er de Afrikaners
mee te kwalificeren. (Het woord taal-vereenvoudiging vind ik
ook best). Een taalkundige zou er volgens mij niet over vallen.
Iemand aan wie ik me als Afrikaner wel zou ergeren, is Eric
Vriends. Hij beweert volkomen ten onrechte dat het Afrikaans
een Creoolse taal is, voortgekomen uit een pidgin-taal. Nou,
dat is wel zo'n beetje het allerlaagste wat je van een taal
(en dus een volk) kunt zeggen. Over de betekenis ervan schreef
ik al.
(1) Is Algemeen Beschaafd Nederlands nie 'n neo-koloniale
komplot van 'n sekere deel van die Nederlandse bevolking
(gesetel in Haarlem en omgewing) om ander taalgebiede
onder hul kontrole te hou nie? En sien ons nie al hoe meer
en meer opstand daarteen, byvoorbeeld van die Vlaminge
wat wil skryf soos hulle praat nie? En wat van die mense
van Friesland. Een van die dae, as hulle veilig voel binne
die groter Europese Unie, verklaar hulle hulself onafhanklik.
Hoe seker is jy dus dat ABN oor vyftig jaar nog gaan
bestaan?
(2) Hoeveel is ABN nog presies soos die mense in Haarlem
praat? Of is dit die maaksel van 'n hele klomp ou mans
op 'n hele klomp komitees oor die jare. Met ander woorde,
as 'n jongman liefdeswoordjies in sy geliefde se oor wil
fluister in Haarlem, gebruik hy ABN ?
(3) Waarom moet die sprekers van Afrikaans enige lojaliteit
vertoon aan 'n taal wat gebaseer is op die Haarlemse manier
van praat, wanneer dit welbekend is dat Afrikaans se wortels
heelwaarskynlik in Suid-Holland gevind kan word? (Nogtans
is Afrikaans nie suiwer Suid-Hollands nie, volgens Kloeke.
En Afrikaans behou ook baie dinge wat alreeds in die Suid-
Hollandse dialek besig is om te verander.)
(4) Kan jy vir my verduidelik hoekom daar so vreeslik baie
Franse en Engelse woorde in die sogenaamde ABN is?
Agter in ons Nederlandse woordeboek vind ek die volgende:
"Praktische Tips." Wat het geword van die goeie Dietse
woord "wenk" wat ons in Afrikaans gebruik vir die
Engelse woord "tip"?
'n Paar algemene opmerking in die debat oor die oorsprong van Afrikaans:
Ek merk by Bernhard, en tot 'n mindere mate by Frank, 'n soort
konservatiewe Eurosentriese starheid betreffende hul beskouings oor hoe
'n taal moet ontwikkel voordat die pous heilige water daarop mag
sprinkel. Mits 'n taal nie volgens die Europese model ontwikkel het
nie (en daar is heelwat onsekerheid oor wat hierdie model nou eintlik
is) dan moet daar een of ander kritiek oor uitgespreek word.
Wat Bernhard nou eintlik met sy redenasies wil bereik is vir my nog 'n
duistere saak. Hy weier om Eric se vraag reguit te antwoord oor
waarheen hy nou eintlik met sy debat wil gaan. Ongelukkig is my
intelligensie nie op Bernhard se vlak nie, dus sal ek ook graag 'n
onomwonde antwoord op Eric se vraag wou ontvang. Ek het nog altyd
gedink dat Nederlanders bekend is vir hul onbewimpelde eerlikheid,
selfs barsheid (as ek my tydelik aan stereotipering mag skuldig maak).
Nou vind ek in Bernhard se antwoord op Eric se vraag 'n bykans
Angels-Saksiese neiging tot gedemptheid en onderbeklemtoning. Van 'n
afstammeling van Geuse kan dit tog nie! :-)
Die ontwikkeling van feitlik alle tale hang saam met politieke en
maatskaplike toestande in die streke waar die tale ontwikkel, en
Afrikaans is in die opsig geen uitsondering nie. Frank wil te kenne
gee dat die standaardvorm van Afrikaans deur 'n klein kliek ontwikkel
is en dat die daarom vir politieke redes "uitgebuit" is (ek is nie
seker of ek jou heeltemal korrek aanhaal nie, Frank). Asof ander tale
nie ook vir soortgelyke doeleindes aangewend is nie. Die groot
oplewing in 17de eeuse Nederlandse letterkunde is per slot van sake in
'n groot mate te danke aan die vryheidsstryd teen Spanje en die
daaropvolgende ekonomiese, staatkundige en imperiale bloeitydperk van
die Verenigde Provinsies ondervind het. Ons moet nie vergeet dat die
Prins van Oranje, Duytsche bloed en al, soos feitlik alle Europese
hofadel destyds, feitlik uitsluitlik Frans gepraat het.
Dat Afrikaans en Afrikaanse kultuur (wat dit ookal sy) "gebombardeerd"
en aangepraat is, is ook ongetwyfeld so. Maar soos prof. Eric Defoort
van die Katoliek Universiteit Leuven onlangs in 'n onderhoud gesê
het, alle kultuur is aangepraat. Dit sluit Nederlands, Engels en
Buite-Mongools in.
Die ontwikkeling van 'n Afrikaanse letterkunde vanuit 'n volkstaal het
ook saamgehang met politieke en maatskaplike gebeure in Suid-Afrika.
Dat mense soos S J du Toit en C Louis Leipoldt aan die een kant, en
Gustav Preller en Eugene Marais aan die ander kant, aan teenoorgestelde
kante van die destydse politieke spektrum gestaan het, wys ook dat daar
nie slegs 'n enkele politieke denkrigting onder die kampvegters van die
taal was nie. Daarteenoor is die moderne neiging onder letterkundiges,
beide in Nederland en Suid-Afrika, om na die "trendy" linkersy van die
politiek oor te hel, met die uitsondering van beeldestormers soos Reve -
'n verbete anti-sosialis - alhoewel sy belang in die homo-erotiek
seker "trendy" genoeg is.
--
Reinier de Vos Internet: de...@aqua.ccwr.ac.za
Computing Centre for Water Research Tel: Int+27 331 260-5179
c/o University of Natal, P/Bag X01 Fax: Int+27 331 61896
Scottsville, South Africa, 3200 http://www.ccwr.ac.za/
My views are my own, and do not necessarily reflect the views of the CCWR
------------------------------------------------------------ -----------
Ons spaar die duiwel baie moeite
- C J Langenhoven
Hallo mense.
Ek wil Bernhard se vriendelike raad volg. Dit sal dus 'n kort boodskap
wees. Die sinne is duidelik verkort. Die paragrawe is klein.
Dankie Leendert en Reinier vir julle interessante bydraes. Julle het
beide reg. Ek wil nie weer alles herhaal wat ek oor die politieke bagasie
in die "Afrikanerbeeld" gesê het nie. Ek wil darem aan Leendert stel dat
ek die standardiseringsproses van Afrikaans nie "verafsku" nie. Ek is per
slot van rekening bly dat my moedertaal 'n volwaardige wetenskaplike en
akademiese taal is. Ek hou egter vol dat die proses vir Afrikaans meer
polities en doelbewus gemanipuleer is, en eng met die nasionalistiese
politiek saamgehang het, veral na die dertiger jare.
"Eurosentriese starheid?" Miskien 'n reaksion^ere teenrevolusie, in die
skadu van die multiculti propaganda. :-)
At 04:00 PM 11/4/96 SAT, you wrote:
> Het iemand 'n goeie woord wir die sterrekundige term "black hole* ?
>
> Swart gat klink darem nie lekker nie ...
>
> Joop
Probeer: gravitasiewip (vang mos alles sonder ontsnap kans)
belastingkantoor (hoe meer jy hom voer, hoe massiewer word hy en
hoe harder suig hy)
navorsing begrooting (soos hierbo + die resultaat bly
infinitesimaal klein)
studente sakgeld (monite^re wip)
Snail mail : Julius Bergh, 32 Koola Dr, Nerang QLD 4211, Australia
Email. . . : jbe...@onthenet.com.au
URL. . . . : http://www.onthenet.com.au/~jbergh
Bargoens, kolonisten en alinea's
---------------------------------
At 11:08 11-04-96 SAT, Eric wrote:
>
> En er is nog iets belangrijkst dat je moet weten, Bernard.
> Wanneer je zegt dat de kolonisten "bargoens" spreken (en dus geen ABN
> 17-eeuwse variant) zit je er waarschijnlijk naast. Elke spreker van
> een taal beheerst altijd meerdere wat in de taalkunde "codes" heet.
> Zo praat je in je thuis-situatie een ander soort Nederlands dan op 't
> werk of in de kroeg. Thuis spreek ik zelf brabants, op de uni of met
> niet-brabos iets wat op ABN lijkt. Geheid heb ik in Nijmegen iets
> Nijmeegs opgepikt, en het is maar de vraag wat er hier in de good old
> R of SA met m'n Nederlands gaat gebeuren. Wat ik maar zeggen wil, een
> mens' taalbeheersing is zeer complex en varieert van situatie tot
> situatie ("code-switching").
>
Het ging over slecht ontwikkelde kolonisten. Die spraken
dus _uitsluitend_ een volkstaal of dialect. En dan hun mobiliteit
(waarmee ze dus met anders-sprekenden in contact konden komen).
Ik heb ooit in een artikel gelezen dat die zeer gering was in de
voorgaande eeuwen. De meeste stedelingen bijvoorbeeld kwamen in
hun leven nauwelijks de stad uit. En dan nog niet meer dan enkele
kilometers. Een wat andere situatie dan de jouwe dus.
Om op hun taal terug te komen, meer dan hun eigen, eenvoudige
spreek-taal hadden ze niet in huis. In de 17-de eeuw bestond er
natuurlijk geen ABN. De Grote W.P. heeft het dan ook over de cultuur-
en literatuur-taal. Nou, die spraken noch verstonden deze kolonisten.
(Overigens, bargoens is een dieventaal. En het kan zijn dat sommigen
die naast hun dialect- of volkstaal spraken).
>
> P.S. Merk op hoe ik probeer alinea's te creeeren :-)
> Helaas moet je in de wetenschap beargumenteren, niet verkopen...
>
Ik heb daar inderdaad nota van genomen. Maar heb je gezien
hoe ik tot een een nog betere alinea-verdeling van je e-mail
ben gekomen? Met een lichte wijziging slechts. En dat zonder je
wetenschappelijke argumentatie aan te passen, dacht ik. Elk
medium stelt zijn eigen regels.
I'd appreciate any recommendations for mystery and/or contemporary
adventure novels set in S.A. by S.A. writers, especially any translated
into English from Afrikaans -- and available in the U.S. Thanks for your
help.
WoWibbley
Ik ben er achter gekomen dat waarschijnlijk veel mensen, die het
'Nieuws Centrum' wilde bezoeken, voor een gesloten deur stonden
omdat de 'welkom' pagina alleen was afgestemd voor Netscape 2.0+
gebruikers.
At 09:38 10-04-96 SAT, Eric Friens asked:
>
>> De oorsprong van het Afrikaans ligt NIET in de 17-de eeuwse
>> cultuur- en literatuur-taal, maar in de DIALECT- EN VOLKS-TAAL
>> van de eerste kolonisten. Zij kwamen uit diverse streken, maar
>> voornamelijk uit Zuid-Holland, Zeeland en het westen van
>> Utrecht. (Bernhard Bezemer)
>
> Wat natuurlijk evenzogoed onder 17de eeuws Nederlands valt. Waar
> wil je eigenlijk heen, Bernard?
Ik wil toch nog even op deze vraag ingaan. Het bovenstaande
citaat waar je vraag over gaat, komt uit de door jou
gedesavoueerde Grote W.P. Als je goed leest wat er staat, iets
dat ik mij reeds op zeer jeugdige leeftijd eigen heb gemaakt,
maar bij jou in deze kennelijk problemen oproept, dan begrijp je
uit dat citaat dat de eerste kolonisten g_e_e_n deel hadden gehad
aan de cultuur- en literatuur-taal in de Nederlanden.
Eenvoudiger gezegd, zij waren n_i_e_t het toenmalige Algemeen
Beschaafd Nederlands meester. Zij spraken ofwel een grof dialect,
ofwel een ruwe volkstaal uit de steden. Ook wel bargoens genoemd.
Al deze talen kwamen in de 17-de eeuw in de Nederlanden voor, dat
heb je bijzonder scherp gesignaleerd.
Waar ik eigenlijk heen wil, Erik? Het vinden van een antwoord
daarop laat ik helemaal aan jouw intelligentie over.
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
RSS
