OOK AFRIKANERS VREZEN VOOR DE TOEKOMST VAN HUN TAAL
---------------------------------------------------
At 09:09 4-04-96 SAT, Gerhard kindly wrote:
> Eerder as om Afrikaans as "ten dode toe opgeskryf" te
> beskou - op watter gronde, sal hy alleen weet - ... etc.
> ...
> BB, behalwe vir jou wysneusigheid lyk dit nie of jy
> veel van 'n idee het van die opset hier in SA nie.
> Gerhard.
-----------------------------------------------------------
Ik schreef al eerder over prof. Februarij en zijn lezing
over het Afrikaans op 7 mei a.s. Ik heb hier een paper
met wat voor-informatie over zijn lezing, en daarin staat,
lees maar na, dat er ook in Zuid-Afrika gevreesd wordt voor
de toekomst van de Afrikaanse taal.
"Zuid-Afrika had vroeger twee offici-ele talen, het
Afrikaans en het Engels. Het Afrikaans stamt uit het
Nederlands (!) en kreeg spijtig genoeg onder de Apartheid
het stempel van de taal van de onderdrukker. Wat niet
wegneemt dat ook een groot gedeelte van de gekleurde
bevolking de Afrikaanse taal spreekt.
Sinds 1994 zijn er elf offici-ele talen in Zuid-Afrika.
Voor het eerst kunnen zwarten ook hun talen terugvinden in
regerings-documenten. Leidt dit niet tot een Babylonische
spraakverwarring? __Afrikaans sprekende blanken en ook
sommige kleurlingen vrezen voor de toekomst van de
Afrikaanse taal.__(!)
En niet alle zwarten zijn zo gelukkig met de Engelse
taal. In feite is er een keuze tussen de taal van 'Sarie
arais' en de 'kliektaal' van Mandela. Discussies omtrent
de relatie van taal en identiteit zijn daarom van belang
voor een democratisch Zuid-Afrika."
> Nou speel jy met vuur! :-) Ek is geen taalkundige nie, maar volgens
> my beperkte kennis, word Afrikaans as 'n selfstandige taal erken, en
> nie 'n Nederlandse dialek nie. Dit is wel deel van die Dietse, oftewel
> Lae Germaanse taalgroep, wat Nederlands insluit.
Je moet natuurlijk wel goed lezen wat ik schrijf.
et verzelfstandigd dialect bedoel ik dat het dialect een
zelfstandige taal is geworden. Verder schreef ik dat het
huidige, beschaafde Nederlands het dialect is dat in
Haarlem wordt gesproken, en dat zo'n honderd jaar geleden
door de Neerlandici tot ABN werd uitverkoren.
Dat alles neemt niet weg dat het Afrikaans een
afsplitsing is, en dat het zijn oorsprong hier in de
Nederlanden, dat wil zeggen in Nederland en Vlaanderen
heeft. Het Nederlands is de moedertaal, het Afrikaans
de dochter.
Overigens, ik geeft het onmiddellijk toe, ik ben op het
gebied van taalvorming slechts een leek. Vandaar dat ik
over veertien dagen een serie van zes lezingen over taal
ga volgen, georganiseerd door het Studium Generale van de
Rijks-Universiteit Leiden.
Op dinsdag, 7 mei aanstaande is er de lezing:
"Tussen de 'Boeretaal' van Sarie Marais en de 'Kliektaal'
van Mandela; De talen van Zuid-Afrika", door prof. dr.
V. Februarij.
Ik ben benieuwd! Professor Februarij is te gast van het
Afrika Studiecentrum van de universiteit, en is afkomstig van
de Universiteit van Wes-Kaapland in Zuid-Afrika. Kent iemand
hem? Na afloop van een lezing is er altijd gelegenheid tot
het stellen van vragen. Wellicht heb jij een goede vraag?
Of wellicht zijn er anderen?
Wel wil ik nu al kwijt dat het volgens mij duidelijk is dat
het Afrikaans vooral is gevormd door on- en slecht geletterden.
ensen, boeren vooral, die niet of slecht konden schrijven. En
zoals dat gebeurt bij dat soort mensen, werd de taal
verwaarloosd. Er waren belangrijker dingen.
(Mede) klinkers en woorddelen werden weggelaten,
hulp-werkwoorden onjuist gebruikt, enzovoort, enzovoort.
Hetzelfde kan ik in Nederland constateren bij de de sociale
onderlaag van onze samenleving. Er is daar sprake van
taal-degeneratie.
Een paar voorbeelden in het Afrikaans: dalk (dadelijk?),
gegee (gegeven), oe (ogen), oor (over), bo (boven), soos
(zoals?), glo (geloven), het (zijn), etcetera.
> Je moet natuurlijk wel goed lezen wat ik schrijf.
> Met verzelfstandigd dialect bedoel ik dat het dialect een
> zelfstandige taal is geworden. Verder schreef ik dat het
> huidige, beschaafde Nederlands het dialect is dat in
> Haarlem wordt gesproken, en dat zo'n honderd jaar geleden
> door de Neerlandici tot ABN werd uitverkoren.
> Dat alles neemt niet weg dat het Afrikaans een
> afsplitsing is, en dat het zijn oorsprong hier in de
> Nederlanden, dat wil zeggen in Nederland en Vlaanderen
> heeft. Het Nederlands is de moedertaal, het Afrikaans
> de dochter.
Afrikaans se oorsprong lê onder andere in 17de eeuse Nederlandse
dialekte (hoofsaaklik uit die suidelike provinsies soos Holland en
Zeeland, vanweë Amsterdam se politieke en ekonomiese oorheersing),
asook invloede uit Maleis, Portugees, Engels en verskeie Afrika-tale.
Afrikaans is nie 'n "dogter" van moderne ABN nie, eerder 'n "suster".
ABN verskil bykans net soveel van 17de eeuse Hollandse dialekte (daar
was toe geen gestandardiseerde taal nie) as wat Afrikaans daarvan
verskil. Daar is waarskynlik 'n groter verskil tussen Afrikaans en
moderne Nederlands as, byvoorbeeld, tussen Noorweegs en Deens.
> Overigens, ik geeft het onmiddellijk toe, ik ben op het
> gebied van taalvorming slechts een leek. Vandaar dat ik
> over veertien dagen een serie van zes lezingen over taal
> ga volgen, georganiseerd door het Studium Generale van de
> Rijks-Universiteit Leiden.
> Op dinsdag, 7 mei aanstaande is er de lezing:
>
> "Tussen de 'Boeretaal' van Sarie Marais en de 'Kliektaal'
> van Mandela; De talen van Zuid-Afrika", door prof. dr.
> V. Februarij.
>
> Ik ben benieuwd! Professor Februarij is te gast van het
> Afrika Studiecentrum van de universiteit, en is afkomstig van
> de Universiteit van Wes-Kaapland in Zuid-Afrika. Kent iemand
> hem? Na afloop van een lezing is er altijd gelegenheid tot
> het stellen van vragen. Wellicht heb jij een goede vraag?
> Of wellicht zijn er anderen?
Februari het lank in Nederland gewoon. Hopelik is hy nie te veel
deur chauvinistiese Nederlanders beïnvloed nie.
> Wel wil ik nu al kwijt dat het volgens mij duidelijk is dat
> het Afrikaans vooral is gevormd door on- en slecht geletterden.
> Mensen, boeren vooral, die niet of slecht konden schrijven. En
> zoals dat gebeurt bij dat soort mensen, werd de taal
> verwaarloosd. Er waren belangrijker dingen.
> (Mede) klinkers en woorddelen werden weggelaten,
> hulp-werkwoorden onjuist gebruikt, enzovoort, enzovoort.
> Hetzelfde kan ik in Nederland constateren bij de de sociale
> onderlaag van onze samenleving. Er is daar sprake van
> taal-degeneratie.
> Een paar voorbeelden in het Afrikaans: dalk (dadelijk?),
> gegee (gegeven), oe (ogen), oor (over), bo (boven), soos
> (zoals?), glo (geloven), het (zijn), etcetera.
Verskeie faktore werk in op die ontwikkeling van enige taal, insluitend
die "onderlaag van die sameleweing" waaroor jy so neerhalend en
onverdraagsaam skryf, asook akademici en die hovaardige wesens wat
hulself graag as die "bolaag van die samelewing" beskou. Ek glo dat
min taalkundiges dit deesdae aan "taalverwaarlosing" sal toeskryf. Dit
word eerder as blote evolusie beskou. As mens jou redenasie sou volg,
kan die stelling ook gemaak word dat moderne ABN die gevolg van
"taalverwaarlosing" van 17de eeuse dialekte is. Kyk maar hoe het die
spelreëls oor die jare verander. Is dit alles die gevolg van
"verwaarlosing"? Sekerlik nie. Die akademici volg bloot in die spore
wat deur die sprekers van die taal, hetsy bolaag en onderlaag van die
samelewing, gemaak word.
Soos ek reeds gemeld het, is die Stichting P C Hooft blykbaar heeltemal
bereid om die P C Hooftprijs voor Letterkunde ook aan die skrywers
van hierdie deur "verwaarlosing" totstandgekome taal toe te ken.
--
Reinier de Vos Internet: de...@aqua.ccwr.ac.za
Computing Centre for Water Research Tel: Int+27 331 260-5179
c/o University of Natal, P/Bag X01 Fax: Int+27 331 61896
Scottsville, South Africa, 3200 http://www.ccwr.ac.za/
My views are my own, and do not necessarily reflect the views of the CCWR
------------------------------------------------------------ -----------
Ons spaar die duiwel baie moeite
- C J Langenhoven
On 2 Apr 1996, Bernhard Bezemer wrote:
> BELEDIGING VAN DE TAAL
> At 13:13 2-04-96 SAT, Frank wrote:
>> Wat jou taalopmerkings betref: Daars sommiges wat in jou trant meen
>> Nederlands is 'n verkleinering van, en 'n belediging vir, Hoogduits.
>> ... etc.
> Even iets recht zetten. Ik heb nimmer geschreven dat het
> Afrikaans een belediging is voor het Algemeen Beschaafd Nederlands.
> Ik schreef uitsluitend over jouw taalgebruik, dat ik in rijmvorm
> een belediging acht voor het Afrikaans, en van daaruit o'o'k
> voor het Nederlands. Het Afrikaans is immers een verzelfstandigd
> Nederlands dialect. Het Nederlands echter, is zeker NIET in
> diezelfde mate een verzelfstandigd Duits dialect.
Wat maakt dat nou uit ?! ALS het SA al een dialect is, dan impliceert dat
echt geen veto op het dichten en rijmen daarin. Dat is nou juist een
culturele uiting die zich niets aan zou moeten trekken van zogenaamde
taalpuristen zoals Bezemer.
> Ten dode opgeschreven taal
> Het Afrikaans is thans volgens mij een ten dode opgeschreven taal.
> Het grammaticale en stilistische huts-kluts dat jij en ook wel
> anderen aan deze mailing list soms durven prijsgeven, spreekt in deze
> dan ook boekdelen, dacht ik zo. Ik bedoel maar, opbouwende kritiek
> moet kunnen.
Wie ben JIJ om dat te beweren ? Het SA is mijns inziens een levende taal
welke voortdurend aan verandering onderhevig is (net als alle andere
levende talen). Die quasi-elitistische toon die Bezemer hier aanslaat
weerspiegelt waarschijnlijk zijn eigen tekortkomingen met betrekking tot
taalkundige culturele expressie.
Vriendelijke groet & Frank; zet door,
{^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^ ~^}
{ Stijn M. van Hensbergen }
{ University of Nijmegen }
{ The Netherlands }
{ E-mail: S.vanHe...@student.kun.nl }
{ http://huizen.dds.nl/~stijn_ }
^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~^~ ^~^
At 22:55 3-04-96 SAT, you wrote:
> Die boek plaas die
> Salman Rushdie-storie in 'n historiese perspektief.
Ik heb De Duivels Verzen in mijn boekenkast staan, en
ik vind het boek vervelend en slecht geschreven. En ik
ben de enige niet! Dank zij de bedreiging met de dood
is die man schatrijk en wereldberoemd geworden. Wie zou
anders ooit van Rushdie hebben gehoord? Slechts zeer
weinigen, denk ik.
Over Rushdie en geloof gesproken, ik was vanavond bij
een discussie-avond op de universiteit, waar werd
gedebatteerd over het onderwerp "Is atheisme houdbaar?"
Bijzonder boeiend. Opmerkelijk en toevallig was e'e'n van
de panelleden, de theoloog prof. dr. V. Bru"mmer, een Zuid-
Afrikaan, die echter wel hier en in Engeland al zo'n
dertig jaar woont.
Een stelling was: Theologie is als de veelkoppige
Hydra: 'Voor elke afgeslagen kop, dat wil zeggen voor
elke weerlegde theologische doctrine, komen er tien nieuwe
in de plaats'.
Na afloop had ik een korte, persoonlijke discussie met
prof. Bru"mmer. Hij zei me dat hij als gelovige 'geen
Christen is, omdat hij in God gelooft, maar dat hij in God
gelooft, omdat hij Christen is'.
Ik zei hem daarop dat ik daaruit dus kan concluderen dat
hij eerst Christen was geworden zonder in God te geloven!
Zijn antwoord was een puur stukje sofisme: "Mijn uitspraak
moet u niet temporaal opvatten (dus niet in de tijd), maar
als de uitkomst van een vorm van logica"! Met diezelfde
logica had hij tijdens het debat het onbewijsbare trachtte
te bewijzen: het bestaan van God.
Bernhard Bezemer
"Zijt meester van de taal, gij zijt het van 't gemoed."
(Bilderdijk)
Ek het vandag 'n baie diepsinnige boek deur Richard Webster gelees,
getiteld A BRIEF HISTORY OF BLASPHEMY (Orwell, 1990). Die boek plaas die
Salman Rushdie-storie in 'n historiese perspektief, en bespreek veral die
geskiedenis van lasterlike aanvalle op die Jodendom en Islam deur die
Christendom in Europa. Die sentrale tesis beskuldig die intellektuele
ondersteuning vir Rushdie van huigelary, en van 'n kulturele en wel
godsdienstige protestantisme wat die opperste gebrek aan toleransie en
sensitiwiteit toon. Webster dui aan hoe die begrip van gewetensvryheid 'n
protestantse begrip is wat eers diep in protestantse dogma gewortel was -
die idee van die "innerlike Bybel en Christus" teenoor die uiterlike - en
later deur die humanisme as sekul^ere begrip geslyp is om die grondslag
vir die moderne begrip van gewetensvryheid te vorm.
Die boek bevat menige interessante idees, bv die lelike verband tussen 'n
groot gedeelte van die intellektuele steun vir die Rushdie-boek en die
tradisionele lasterlike anti-semitiese en anti-islamitiese beelde van die
Europese geskiedenis. Maar wat my die hardste laat dink het, was die
volgende gedeeltes (Reinier moet ook maar kyk):
"In this battle what the most extreme liberals are really advocating,
whether by intention or by default, is not, after all, any principle of
freedom or tolerance. What they are defending ultimately is the right -
or the duty - which has always been most sacred to our intolerantly
monotheistic religious culture. It is the right to proclaim the
superiority of their own revelation, and to abuse the gods who are
worshipped by other, supposedly inferior cultures. (59)"
"...[L]iberal intellectuals have gone on applying to the "bible within" of
the individual conscience, and to the redaction of that bible in the form
of the modern novel, exactly the same habit of mind as our Puritan
forebears applied to the Bible. Surrendering their own moral conscience
to an abstract faith in freedom, they have defended the textual integrity
of all novels with the same kind of blind zeal which Puritans once brought
to their defence of the scriptures. The proposition that certain portions
of a novel are blasphemous and should be retracted enrages these liberals
just as much as a proposal to delete certain portions of the gospels
would have enraged seventeenth century Puritans, or a request for a ban
on certain parts of the Koran would enrage the true followers of Islam." (60)
Mens mag natuurlik antwoord dat die liberaliste waarna hy verwys geen
sensuur van enige boeke, heilig of andersins, wil sien nie. Maar, soos
Webster tereg opmerk, verban van dieselfde liberaliste rassistiese
haatspraak, laster en obsene werke wat nie "letterkundige meriete" het
nie, en is die taboe van godslastering teen die Christendom
redelik sterk internaliseer, sodat erg lasterlike werke groot protes
uitlok, en meeste kunstenaars streng selfsensuur toepas.
Aan diegene wat dan, soos Reinier en ek, nog wil klou aan absolute
gewetensvryheid, wys Webster hoe sterk protestants-kultureel, en ook
"fundamentalisties", so 'n houding kan wees, veral as dit met 'n volslae
weiering om die gevolge te dra saamhang.
Daar is heelwat wat mens teen al sy idees as argumente kan opper. Maar,
meer as enige van die feministiese werke wat ek gelees het, het Webster
my met 'n kragtige illustrasie van die harde werklikheid van die pyn en
wreedheid van godslastering, en haatspraak, gekonfronteer.
Om 'n onderskeid te maak tussen 'n belediging en die uiting van 'n
onpopul^ere opinie, en dit as daar meniges is wat enige teenkanting as 'n
belediging beskou, is amper onmoontlik, veral in die gebied van die
godsdiens. Om die gereg die onderskeid te laat maak, is baie gevaarlik.
Maar dat die meeste mense op ons aardbol diep en innig seergemaak word deur
wat mense soos ek en Reinier sal beskou as die uitoefening van iemand se
reg op vryheid van spraak, kan mens nie ontken nie. En vir die moderne
staat om politieke uitinge as "groepslaster" te kan beskou, of as
onaanvaarbare "geweldopstoking" of "haat", en dan aanvalle op dit wat vir
mense allerheilig is as vryheid van spraak te aanvaar, is die opperste
huigelary. Hierdie dinge laat mens lank nadink.
Voorlopig staat er al informatie over de organisatie zelf, er komt echter
meer.
P.S. de vzw 'Vrienden van Zuid-Afrika' is een Vlaamse (Noordelijk deel
van Belgie(Europa)) organisatie die een grotere band tussen Vlamingen en
Afrikaners tracht te maken.
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
RSS
