wat dink julle van die besluit van die Stellenbosch Ring om 'n voorlegging
voor die Waarheids- en versoeningskommissie te maak? Ek dink dit het baie durf
gevat om op te staan as predikante in 'n kerk waarvan die gesagstrukture sulke
individuele dade dikwels onderdruk. Die betrokke predikante behoort geprys te
word, of ten minste vir hul dapperheid bewonder te word.
herman
Dit is wat een nederlandse schrijver heeft in onze universiteit gezegd:
"Wat betreft het Afrikaans. Het is natuurlijk in oorsprong 17e eeuws
Nederlands. Maar door de geisoleerde positie van de Afrikaners heeft het
een eigen ontwikkeling gehad zodat het enkele specifieke eigenschappen
heeft. Desondanks is het voor mij goed te volgen, zeker in schrift."
(Gijs van Mol)
My Sarie Marais is so ver van my hart
maar 'k hoop ook haar weer te sien
sy het in die wyk van die mooi rivier gewoon
nog voor die oorlog het begin
o bring my terug na die ou Transvaal
daar waar my Sarie woont
daar onder in die mielies
by die groen doring boomn
daar woon my Sarie Marais
daar onder in die mielies
by die groen doring boom
daar woon my Sarie Marais
Zou iemand zo vriendelijk zijn om me een paar dingen te zeggen?
1.Is dit echt een afrikaans lidje?
2.Is het alles, niets meer om te zingen?
3.Is Sarie Marais een echt vrouw, je kan met haar sex hebben, of is het
een soort symbool of wat dan ook?
4.Wanneer het zegt "nog voor die oorlog het begin", welke oorlog spreekt
het over?
In die middelste gedeelte van Noord-Amerika
is Oktober die maand van die pampoen. As jy uitry,
sien jy stawels pampoene langs die paaie. Hulle wag
daar vir die mense om hulle te koop vir "pumpkin
pies" vir Thanksgiving, wat ons in Kanada in die
middel van Oktober vier. (Die Amerikaners vier dit
eers in die laaste week van November.) Die mense
koop die pampoene ook om hulle uit te hol en 'n kers
daarin te sit om voor hul huise te sit vir Halloween,
wat die laaste dag van Oktober is. Oral in die winkels
sien jy plastiese pampoenemmertjies waarmee die kin-
ders die aand van Halloween "tricks or treats" gaan
vra in die buurte. En daar is lekkers in die vorm van
pampoene, en pampoene op die papiere om die lekkers
wat jy vir die kinders uitdeel Halloween-aand.
Op die televisie sien jy ook baie keer berigte van
kompetisies om te sien wie die grootste pampoen kan
kweek. Nou die dag het ek die pampoen gesien wat glo
hierdie seisoen die grootste is in Kanada. Dit staan om-
trent drie vier voet hoog, en vier mans moes dit uit die
land dra. Ek dink die prysgeld wat daardie pampoen
gewen het, was iets soos 50,000 dollars. Dis teen die
agtergrond van hierdie pampoen-kultus dat 'n mens die
Peanuts-cartoon moet verstaan, wat vertel hoe Charlie
Brown wag op "The Great Pumpkin." (So 'n noord-
amerikaanse "Waiting for Godot.")
Die pampoene hier is klein en intens oranje, nie
groenwit van skil soos in Suid-Afrika nie. In hierdie
maand lyk die hele landskap of dit ontwerp is om as
agtergrond te dien vir die oranje van die pampoene,
die groenrooi van die appels, die ligte geel pere, die
dieprooi tamaties, die geel wortels. Die kleure van
bome wissel van dieprooi na ligrooi deur talle soorte
geel, met hier en daar takke wat lemoen- en perske-
en appelkoos-kleure het, soms aan dieselfde boom. En
as dit 'n mooi sonnige dag is, is alles gehul in 'n soort
peinsende blou lug.
Ek dink die liewe vader het die maand Oktober uit-
gekies vir Sy maand. Want as die landskap hier by ons
vlamvat, is daar in die suidelike halfrond dele van die
aarde wat gehul is in die pers waas van die jakarandas.
As 'n mens nou die aardbol van ver genoeg in die ruim
kan bekyk, sou jy die herfskleure kon sien in die noorde,
en tegelyk ook die pers van die jakarandas in die suide?
Ik weet niet zo veel over Zuid-Africa.
Maar ik wil toch wel leren.
Ik kom uit Spanje.
Een van mijn beste vrienden komt uit Zuid-Africa, en ik heb in
Nederland al drie jaar gewoond. Ja, okee, ik weet het, alle deze is een
enorme chaotische set van landen, maar ik begon filmen over Z-A te
kijken, en boeken en zo te lezen. Zal het me hulpen? Mischien niet.
Mischien heb ik nog veel te veel om te begrijpen.
Ik hou van het nederlands. Ik vind het een mooie taal (nou,
welgodverdomme, alle talen zijn wel mooi!!). Maar ik kan niet verstand
waarom
zijn de nederlanders niet trots op hun eigen taal. En zelfde met afrikaans.
Mijn vriend zegt dat het afrikaans zal op een dag verloren worden. Ik
hoop dat dat het geval niet zal zijn. Hopelijk zullen jullie zo
vriendelijk zijn om me te antwoorden. Wat is er aan de hand met
jullie taal? Bedankt.
Ek dink jou vriend het dit mis.
Afrikaans kan - en sal waarskynlik - eendag in die verre toekoms die
natuurlike dood sterf wat enige taal seker uiteindelik in tyd sterf,
maar dit sal nie met hierdie of die volgende geslag sterf nie.
Miljoene praat dit elke dag met mekaar sonder dat hulle eers bewus van
watter taal hulle praat.
noem my onnosel, maar wat is die nut daarvan om vandag nog dié tipe geleenthde
te hou? is dit nie 'n teken aan die res van die land - ten regte of ten
onregte - dat afrikaanse mense nog vasklou aan die verlede nie? iets soos die
vertoon van die vierkleur - watter doel kan dit dien? is dit nie ongelooflik
onsensitief nie? trek die afrikaner weer laer?
Wanneer 'n mens iemand ontmoet, is jy geneig
om net sy uiterlike in ag te neem, en die dinge waar-
oor hy praat. Maar elke mens is geprogrammeer met
soveel meer dinge as waarvan hy jou ooit sal kan of
wil vertel. Soos die diere en insekte in sy lewe. As
kind het ek in die Noordkaap grootgeword, en as ek
'n haarskeerder probeer beskryf het aan maats uit
ander dele van SA, dan het ek net ongelowige blikke
teengekom : "iets groter as 'n groot spinnekop, geel,
baie pote, met knypers, kom in die huis in en jy kan
hulle pootjies hoor tik-tik oor die vloer? Onmoontlik!"
Maar my lewe was nie net bevolk met haarskeerders
en skerpioene nie. Omdat ek op die walle van 'n rivier
gebly het, is in my ook geprogrammeer die plons van
otters in die water (jy het hulle byna nooit gesien nie),
die geluid wat 'n vis maak as dit hoog spring en die
oppervlakte van die water breek. Hier is twee gedigte
oor die rol wat hierdie ander inwoners van 'n land in
mense se lewens speel.
EDMS. BPK.
Dirk Opperman
Ek het 'n stukkie grond gekoop
met melkhout op; dit afgekamp
en teen die hek 'n naam geverf
sodat verbygangers besef:
Dis Dirk se erf.
Janfiskaal sit op my melkhoutboom,
sit op 'n kruin, sit op 'n rots,
en proklameer in sy lied
soggens en saans luidkeels:
"Dis my gebied."
Bakkapel glip uit my melkhoutbos,
verby die kruin, verby die rots,
en teken op sandkolle waar hy kom
oral in ouderwetse skrif:
"Alles... alles my eiendom."
TUIN
Louis Eksteen
Ek lag my 'n roos
wat ooptrek in die dou.
Ek rol my op : ek duisendpoot
wiel-wiel in die paadjie af:
hopla oor 'n klip
hiepla! deur 'n knik -
ek trek my regop, langdun uit:
erdwurm natterig deur die grond
ug-ug die duister deur
waar kom ek uit?
Ek kom nie uit,
'n deel bly in die grond, nederig,
en ek helfte-helfte nou as mier
dan as spinnekop
dan as gogga-dit en gogga-dat
en ek bere my so dan en wan
in die miklyf van 'n nagmuskiet.
Een van die grootste fisiese skokke wat 'n
Suid-Afrikaner ondergaan as hy na die kouer
dele van Noord-Amerika kom, is die totale aan-
slag wat muskiete op jou maak vir omtrent drie
vier maande van die jaar. Dis daarom dat daar
muskietskerms voor elke venster en elke buite-
deur is. Dis nie paranoia nie. Dis noodsaak.
DIE eienaardige optrede van mnre. FW de Klerk en Kobie Coetsee
in die Sol Kerzner-sage laat al hoe meer wenkbroue lig. Kerzner
se naam is al by soveel omkoop-skandale genoem dat daar nou 'n
skerp refleksie op mnre. De Klerk en Coetsee gewerp word, asook
oor die NP se hantering van die hele aangeleentheid.
Die groot vraag wat tans gevra word, is waarom mnr. De Klerk
en die NP nie wou toelaat dat Sol Kerzner in 1991 aan die
Transkei uitgelewer word om tereg te staan op klagtes van
korrupsie en omkopery nie. Dit laat die vraag opduik of hulle
nie self persoonlik ook deur hom omgekoop is, en daarom die saak
laat vaar het nie.
Sake waarby Kerzner reeds betrek is, sluit in die volgende:
* R2 miljoen omkoopgeld vir George Matanzima vir die oprigting
van dobbelhole in die Transkei.
* R50 000 vir Stella Sigcau vir die oprigting van dobbelhole in
die Transkei.
* R6 miljoen vir die Konserwatiewe Party in Brittanje vir Britse
burgerskap.
* R2 miljoen vir partyfondse vir die ANC wat aan Mandela
persoonlik oorhandig is.
Voorwaar 'n formidabele rekord van omkopery en korrupsie.
En nou die klag teen mnre. De Klerk en Coetsee dat hulle
geweier het om hom te laat uitlewer aan die Transkei om daar
tereg te staan.
Die saak van Kerzner en David Bloomberg se uitlewering is op
26 Junie 1991 in die kabinet bespreek. Die aansoek is op 16 Mei
ontvang. Mnr. Pik Botha se Departement van Buitelandse Sake het
onomwonde verklaar dat die oplossing van die probleem nie is om
hulle uit te lewer nie, want dit sou die smet van die
aangeleentheid aan die NP-regering laat afsmeer. Dit het daar
aan die lig gekom dat mnr. Coetsee se Departement van Justisie
'n jaar voor die aansoek deur Kerzner en Bloomberg se
regsverteenwoordigers genader is. Hulle het die gevolgtrekking
toe al reeds gemaak dat die De Klerk-bewind hulle kliÂnte sou
beskerm en nie optree nie. Die kabinet het dan ook besluit om
nie tot uitlewering toe te stem nie, alhoewel die staat se
regsverteenwoordigers aangedui het dat daar 'n prima facie-saak
teen die twee beskuldigdes uitgemaak kon word.
In die lig daarvan is dit onbegryplik hoe mnr. De Klerk en sy
kabinetskollegas kon besluit om nie met die saak voort te gaan
nie. Dit is egter baie duidelik dat hulle uit politieke
gedienstigheid opgetree het sonder om landsbelang in aanmerking
te neem.
Die uitlewering kon alleen plaasvind indien mnr. De Klerk
persoonlik so 'n dokument onderteken. Sy weiering om dit te
doen, het die saak in die sand laat loop.
Die NP het "heftig" op die bekendmaking van die inligting
gereageer. Mev. Sheila Camerer, woordvoerder oor Justisie, het
egter deur haar optrede bevestig dat die NP-regering die saak
verbrou het. Volgens haar is die NP onskuldig omdat hulle hulle
nie met die saak wou bemoei nie. Dit is egter die finale bewys
dat die NP-regering niks gedoen het om Kerzner te laat uitlewer
en te vervolg nie!
Die vraag word gevra hoe Kerzner dit reggekry het om hulle
sover te kry om die pogings te laat vaar.
Kerzner het aanvanklik onder eed gelieg toe hy ontken het dat
hy R2 miljoen in 1989 aan Matanzima oorhandig het. Later het hy
erken dat hy dit wel gedoen het.
Die Prokureur-generaal van die Transkei, mnr. Christo Nel, het
talle pogings aangewend om Kerzner voor die hof te kry - almal
tevergeefs. Hy het 'n verlore stryd gevoer teen die toentertydse
staatspresident self om Kerzner uitgelewer en voor die hof te
kry, maar sy pogings is uit die heel hoogste kringe in die land
in die wiele gery.
Daar het dit egter nie geÂindig nie. Nadat die ANC in 1994
oorgeneem het, was daar net sulke ernstige pogings om hom voor
die hof te kry. Mnr. Nel het reeds in September 1994 verklaar
dat daar weer van vooraf met die ondersoek begin word, en dat
vervolging binnekort hervat sou word. In Desember het hy
verklaar dat die saak in Junie 1995 voor die hof sou kom. Toe
daardie datum aanbreek, het hy verklaar dat die vervolging in
September sou begin. Hiervan het ook niks gekom nie. Toe Bantu
Holomisa die saak voor die Tutu-kommissie aangeraak het, is hy
geskors uit die ANC.
En Kerzner loop steeds vry rond.
Die vraag word openlik gevra wat hom in staat stel om onder
twee uiteenlopende regerings steeds in 'n posisie bo die wet te
verkeer. Die enigste logiese antwoord hierop is dat hy steeds
voortgaan met die omkopery van regerings asof dit die
natuurlikste ding op aarde is.
Hierdie saak is weer eens 'n duidelike bewys van regsverydeling
wat deur mnr. De Klerk se eie kabinet gepleeg is. Daardeur is
omkopery en korrupsie deur mnr. De Klerk persoonlik en sy kabinet
gekondoneer.
Weet iemand dalk waar ek ander soortgelyke nuusgroepe, veral in Europa,
kan raakloop - op die net natuurlik. Het planne om so oor twee jaar die
omgewing te gaan verken en dalk kan 'n mens oor die Net 'n kontak of
twee daar oorkant opbou...!!??