Ek het as meisie kaalvoet in 'n moerbeiboom
van tak tot tak geklim en toe die blare roer
en 'n lemoengeel lig my duiselig binnestroom,
was ek bokant die klein wit dorpie heen vervoer -
die pit binne sy vlam, die slaper in sy droom.
Dikwels as ek my oë sluit, bly U verskyn,
nabeelde van die moerbeiboom se blare,
maar as die fluister en groen flikkering verdwyn
met vloere vee, koors meet, die naald en gare,
ken ek net U afwesigheid, ken ek die pyn.
Hoe kan die pikkewyntjies, die jong bende
ooit verstaan dat hierdie koors wat my deurstu
en duiselig afsluit in die onbekende
vuur van blare en die sluimering in U,
veel meer is as die branding van my lende?
Tussen U besoek en U besoek, 'n wye
land word wyer en alles skerper afgegrens
met windswaels en die wisseling van getye;
en tussen klip en klip, en tussen mens en mens
hoe vreeslik, God, die stiltes en die swye.
O laat ek tak na tak weer styg in so 'n droom
wat kruin in U heelal... Ook die twyfel, Heer, verjaar.
Kom nog eens met U lig, breek nog eens deur my skroom.
Ek is geen meisie meer, herken 'n blaar as blaar,
die flikkering van U ligkolom as moerbeiboom.
Aai, aai, die Witborskraai,
Hiervandaan na Mosselbaai -
Oompie wil na Tannie vry,
maar Tannie trek haar neus opsy.
Witborskraai : a crow with white breastfeathers.
Hiervandaan: from here
Mosselbaai : a coastal town on the east coast
of South Africa, on the famed Garden
Route. ( "Mossel" : mussel.) Mosselbaai
is on the coast. Inland you find the region
of the Klein Karoo.
Oompie : The diminutive of "oom" (uncle).
However, the word is used for an adult,
a term of endearment and condescension
at the same time. Another diminutive of
"oom", namely "omie" has another shade
of condescension attached to it.
Tannie : Roughly the same holds true for this
diminutive form of "tante." However,
I would say there is less condescension
attached to it, and is often used by young
people to address an older female.
Vry : to court
trek haar neus opsy: literally "pulls her nose to one
side" meaning that she is saying no to him,
looking down on him.
The poet and writer C.J. Langenhoven (who wrote the
national anthem "Die Stem van Suid-Afrika,") wrote
three more verses to this traditional Afrikaans song.
Langenhoven is a cult figure among Afrikaners. He
wrote, among other things, some much loved children's
books, in which he immortalized the region of the Klein
Karoo and the town of Oudtshoorn, where his home is
now a museum. Oudtshoorn (and environment) is famous
for its ostrich farms. The spectacular Cango Caves are
also in the vicinity. The pass through the Swartberge,
connecting the Klein Karoo with the Groot Karoo, has
(I believe) been declared a national monument. I think
it is safe to say that the Klein Karoo itself has assumed a
kind of a cult status in the psyche of the Afrikaner, to a
large degree probably helped by the fact that it was
immortalized by Langenhoven, the same way C.Louis
Leipoldt immortalized the Hantamberge-region.
Op een nacht heb ik een wandeling gemaakt
langs de zee over het verlaten strand.
het was niet vrolijk,
maar ook niet triest:
het was mooi.
De diepblauwe hemel, bespikkeld met wolken,
nog dieper blauw dan het fundamentele blauw
van intens kobalt
en andere, die helderder blauw waren
zoals de blauwe blankheid van melkwegen.
In de blauwe diepte schitterden heldere sterren,
groenachtig, geel, wit, roze,
nog fonkelender geslepen dan edelstenen:
opalen, smaragden, lapis lazuli, robijnen, saffieren.
De zee was van heel diep ultramarijn.
het strand leek violetachtig en
zacht rossig van tint,
er stonden struikjes op de duinen,
struikjes Pruisisch blauw.
Somer 1888
DIE wyse waarop die ANC alles waarop hy sy hande lê, vernietig, het 'n
algemene kenmerk van die
Nuwe Suid-Afrika geword. Die chaos en ineenstortings wat hulle in die
land veroorsaak het, gaan alle
verstand te bowe. So het hulle reeds die onderwysstelsel vernietig, was
daarvoor verantwoordelik dat wet
en orde totaal in duie gestort het, het veroorsaak dat die staatsdiens
nie meer doeltreffend kan
funksioneer nie, het die posdiens in duie laat stort, terwyl hulle nou
van die publiek verwag om meer as
40% meer te betaal vir hierdie onbetroubare diens, het die ekonomie tot
in sy fondamente afgebreek,
ens. ens. Hierdie lys kan mateloos aangevul word totdat dit die volle
samelewingspektrum dek.
Maar nou het hulle eie minister, Dullah Omar ook daartoe aanleiding
gegee dat die regstelsel 'n knou
gekry het waarvan hy beswaarlik sal kan herstel.
Die regstelsel steun primêr daarop dat dit berus op
onbevooroordeeldheid. Almal wat voor die regbank
verskyn, moet die versekering hê dat hy kan staatmaak op 'n regverdige
verhoor.
Deur die optrede van Omar tydens die ontvangs van Allan Boesak is ook
hierdie reg verander in 'n mite -
die Minister van Justisie vereenselwig hom met 'n beweerde misdadiger
voordat hy verhoor is, en stem
met hom saam dat sy verhoor 'n politieke verhoor sal wees - as hy
skuldig bevind word.
Dit is totaal onaanvaarbaar. Maar in die Nuwe Suid-Afrika maak dit nie
meer saak nie.
Dit is nie die eerste keer dat die hof in die Nuwe Suid-Afrika sy
onbevooroordeeldheid prysgee nie.
Gevalle waar dit al duidelik geblyk het, was in die geval van
Potgietersrus waar ouers se regte vertrap is.
Ook in die geval van Willem Ratte se verhoor oor sy betreding van Fort
Schanskop en die besit van
onwettige wapens was daar vreemde uitsprake.
Maar dat die minister self, wat veronderstel is om die oorkoepelende
vertroue in die howe op die hart te
dra, so optree, dit voorspel niks goeds vir regspleging in Suid-Afrika
nie.
Geluk, mnr. Jaap Marais!
OM vir twintig jaar ononderbroke aan die partyleiding van 'n party te
staan, is 'n prestasie.
Tans is daar drie sulke leiers wat hierdie prestasie behaal het, genl.
JBM Hertzog, dr. DF Malan, en nou
mnr. Jaap Marais.
In beide die eerste twee gevalle het jare van stryd uitgeloop op 'n
Eerste Ministerskap en groot seën en
heil vir die Afrikanerdom. In mnr. Marais se geval was dit hom nie
beskore nie - die volk wou nie luister
nie, en het die vrugte daarvan gepluk - onderworpenheid aan 'n vreemde
regime wat hulle nou verwens en
veroordeel. Maar in die jare toe hulle die keuse gehad het, wou hulle
nie luister na die stem van suiwer
nasionalisme nie.
Dit beteken nie dat die stryd verby is nie. Inteendeel, dit sal net met
soveel meer entoesiasme en ywer
voortgesit moet word. Want mnr. Marais se stryd ten behoewe van sy volk
is nog ver van afgehandel.
Mnr. Marais gaan DV hierdie rekord verbeter, en nog voortgaan om die
nasionale Afrikanerdom in sy
stryd om vryheid en op sy pad na selfbeskikking te lei.
Langs die pad lê talle oorwinnings en prestasies. Die belangrikste kan
saamgevat word in een enkele
opmerking - deur die jare van stryd is die basis van nasionalisme suiwer
gehou. In die proses het mnr.
Marais ook daarin geslaag om diegene wat nie die suiwer pad geloop het
nie, uit te wys, te isoleer en te
brandmerk as vreemdelinge langs die pad.
Die basis waarop aldrie hierdie leiers hulle volgelinge gelei het, is
dieselfde - die gesonde basis van
Afrikanernasionalisme, gegrond in vertroue op ons Skepper, geanker in
die krag van
Afrikanernasionalisme, gebaseer op die rassetrots van ons geërfde
etniese afkoms, en geanker in ons
geskiedenis, ons taal en ons kultuur.
Dit is die boustene wat deur die geskiedenis geblyk het onfeilbaar te
wees. Dit is die boustowwe
waarmee die Afrikanergeskiedenis vorentoe uitgeplavei sal word.
Met mnr. Marais steeds aan die stuur.
Die redaksie van Die Afrikaner wens mnr. Marais Gods genade en voorspoed
toe op sy verdere leiding
om ons weer te ontkneg uit die bande wat ons tans bind.
In die nabye toekoms is dit weer tyd vir die
Oscars. Ons hier in Kanada hou duimvas dat
"The English Patient" groot gaan wen. Alhoewel
die film in Amerika gemaak is (met 'n Engelse
direkteur), is die storie gebaseer op 'n boek van die
Kanadese skrywer Michael Ondaatje (die Booker
pryswenner van 1992.) Binne die eerste paar minute
praat hulle van Picton, hier naby ons op die walle
van Lake Ontario. Twee van die karakters in die
boek kom van Montreal.
Die hoofstorie in die film, vertel in terugflitse,
speel af in Noord-Afrika, in die periode net voor die
uitbreek van die Tweede Wereldoorlog. Dis essensieel
die liefdesverhaal van die "English Patient" met die
vrou van een van die ander lede van die groep wat in
die woestyn na oudhede soek.
Maar die werklike storie van die film speel af in
Italiëe, reg aan die einde van die oorlog. 'n Kanadese
verpleegster, wat vir 'n man sorg wat sterf aan brand-
wonde, besluit om met hom agter te bly in 'n ou gebou,
en nie saam met die ander noordwaarts te gaan nie. Die
verpleegster ontwikkel uiteindelik 'n liefdesverhouding
met 'n ontploffings-ekspert, 'n Sikh wat amper altyd sy
tulband op het. Hierdie vreeslose man is vir my die werk-
like held in die storie, hierdie deel van die storie is vir
my die hart van die boek.
Ek glo ook dat Michael Ondaatje dit so bedoel het.
Michael Ondaatje is van gemengde Engelse en Ceylonese
afkoms. Ek glo dat hy met hierdie storie wou wys hoe diep
die mense van die Indiese subkontinent in die psige van die
Kanadees ingekruip het - sag, nie-dreigend, maar permanent
daar. In die afgelope jare moes die Kanadese bevolking dan
ook terdeëe kennis neem van hierdie teenwoordigheid.Sikhs,
wat hulle tulbande as deel van hulle godsdiens dra, het begin
lede word van die R.C.M.P. (Royal Canadian Mounted Police),
maar wou toegelaat word om hulle tulband te dra in plaas van
die baie Britse helmet van die R.C.M.P. Eers was daar baie
proteste, maar uiteindelik het die hoogste hof in die land hulle
die reg gegee om dit te dra.( Nou in die laaste weke is daar weer
die kwessie van of Sikhs verskoon sal word van die wet dat
alle moterfietsryers helmets moet dra.)
So, as 'n mens aan die Kanadese bevolking dink, moet jy
deeglik kennis neem van die teenwoordigheid van hierdie
komponent wat afkomstig is uit die Indiese subkontinent.
Meeste bekroonde skrywers het "Indiese" bloed in hulle are.
Jy sien hulle baie (gewoonlik meisies) op die lys van Rhodes-
scholars. Baie van hulle werk in universiteite en navorsings-
institute. Baie van hulle is in Kanada gebore. Ek glo dat aan
die einde van die volgende eeu hulle teenwoordigheid nog
sterker sal wees. Ek dink mense uit die Indiese subkontinent
hou daarvan om na Kanada te emigreer.
> Wat my egter die meeste amuseer is die teenwoordigheid
> van rassegevoel selfs tussen die verskillende groepe van Eerste
> Nasies. Aan die Kanadese ooskus is daar twee groot groepe:
> die Micmac en die Maliseet. As jy nou vir my vriendin wil
> opgewonde maak, noem haar 'n Micmac. Die Maliseet, kleiner
> in getal, dink hulle is van groter status as die Micmac.
>
Dankie vir die insig in die Kanadese manier van dinge doen. Klink vir my al te
veel na ons mense. Soos die blankes dink hulle is beter as ander nasies. Soos
die Matabele dink hulle is beter as die ander Zimbabwe nasies. Selfde met die
Zoeloes hier in ons land.
Hoe meer dinge verander, hoe meer bly hulle dieselfde. Rassisme is nou maar 'n
mens ding, iets waarteen gedurig gewaak sal moet word. Ek verwonder my net oor
die feit dat jy die woord 'amusant' in respek daartoe gebruik? Ek sou dink jy
sal lankal as en roet op jou hoof gehoop het :}
'n Ruk gelede het iemand met 'n motervoertuig
teen die trappe van die Parlement in Ottawa opgery,
en is eers by die voordeur deur die veiligheidspolisie
gestop. Toe 'n ampsdraer van een van Kanada se
First Nations nou die anderdag die sitting kom bywoon
met 'n arendsveer, toe word hy onmiddellik gevra om
van die veer ontslae te raak, vir veiligheidsredes. Die
arendsveer is natuurlik 'n simbool van outoriteit en mag
onder al die Eerste Nasies van Kanada, en dit was 'n baie
groot faux pas van daardie veiligheidspolisieman. Dit
het gekos dat die "Minister of Indian Affairs" opgestaan
het in die huis, daaroor gekla het en die Speaker gevra
het om apologie aan te teken. Die Speaker het dit toe ook
gedoen namens die regering van Kanada en bygevoeg dat
een van sy oumas 'n Ojibway was. Elijah Harper het toe
opgestaan en vir die Speaker 'n arendsveer gegee, sodat
daar nou 'n arendsveer vir altyd in die Kanadese Parlement
kan wees. Elijah Harper is die man wat 'n paar jaar gelede,
toe hy 'n lid van die Provinsiale Regering in Manitoba was,
die "Meech Lake Accord" in duie laat stort het, deur net daar
in die regeringsbanke te sit met 'n arendsveer en te weier om
sy toestemming te gee vir die ratifikasie van die Meech Lake Accord (wat
vir Quebec die status sou gee van 'n "distinct
society.") Op 'n manier is dit die teenwoordigheid van die
First Nations in die struktuur van Kanada wat die sement
vorm wat hierdie relatiewe klein nasie in die tweede grootste
landsoppervlakte ter wereld aanmekaar smee.
Die proses van uiteindelik reg te laat geskied aan die
honderde eerste nasies wat lank gelede van hulle geboortereg
ontneem is deur die koloniale magte van eers Frankryk en
toe Engeland, is 'n stadige proses. Deur talle hofsake kry
verskillende "bands" dit reg om van hulle geboortegrond
terug te kry. Somtyds is dit net 'n begraafplaas wat gholf-
baan geword het en nou weer teruggegee word. Somtyds,
veral in British Columbia, is dit groot dele van die provinsie
wat nou weer onder stamjurisdiksie kom.
Somtyds moet ander sake ook reggestel word. My beste
vriendin is 'n Maliseet in New Brunswick. Omdat sy met
'n "non-Indian" getrou het, het sy tot 1983 geen "status"
gehad nie. Toe verander "hulle" (die Sentrale Regering)
die wet, en skielik het sy "status" as Maliseet. Sy het toe
onmiddellik gestaan vir verkiesing in die lokale regering,
is verkies en is al meer as tien jaar op die "St. Mary's
Band Council." Ek woon nou al vir 'n paar jaar nie meer
in dieselfde plek as sy nie. Elke Maandagoggend stuur
sy vir my 'n brief per e-pos. As die brief 'n dag laat is,
sê sy die brief is "on Indian time."
Wat my egter die meeste amuseer is die teenwoordigheid
van rassegevoel selfs tussen die verskillende groepe van Eerste
Nasies. Aan die Kanadese ooskus is daar twee groot groepe:
die Micmac en die Maliseet. As jy nou vir my vriendin wil
opgewonde maak, noem haar 'n Micmac. Die Maliseet, kleiner
in getal, dink hulle is van groter status as die Micmac.
Koos het elders in die groep 'n storie genoem van hoe 'n dominee sleg
daarvan afgekom het omdat hy die heersende filosofie bevraagteken het,
gedurende die apartheidsjare.
Ek dink daar is baie sulke stories wat nagevors en in boekvorm behoort
gepubliseer te word.
Ek weet van 'n hele paar. Hier is een.
'n Paar jaar gelede het ons deur die ooskaap gery en by Cathcart, 'n dorpie
naby Queenstown gestop. Soos tipiese Johannesburgers het ons by die antique
shop ingeloop en met die eienaar, wat ook restourasie gedoen het, gesels.
Hy het 'n paar pragtige stukke in die winkel gehad waarna ons toe verneem
het.
Hy vertel toe die volgende: 'n Engelse dame het in die vyftigs uit England
gekom en daar begin skoolhou. Sy't al die genoemde meubelment uit England
saamgebring. Sy raak toe verlief op 'n swartman, en is vir haar sonde na
die lokasie verban. Sy het die res van haar lewe daar gewoon, 'n
uitgeworpene. Na haar dood het haar seun die meubels in 'n shack opgesluit,
en in die proses stukke daarvan afgesaag en lelik verniel. Hy het op die
dorp se slaghuis gewerk, en jare later tot die besef gekom van hoeveel
hierdie 'antiques' werd is. En dit glo vir 'n allemintige bedrag verkoop.
Miskien weet ander nuusgroeplesers van soortgelyke stories?
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
RSS
