Tuis » Algemeen » Koeitjies & kalfies » Engelse invloed op Afrikaans
| Engelse invloed op Afrikaans [boodskap #40711] |
Fri, 30 March 2001 04:45 |
Rico
Boodskappe: 823
Geregistreer: July 2001
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Ook dit het ek gelees in Die Burger.
Gr. Rico
12/03/2001 23:02 - (SA)
Engels se invloed nie net woordjie hier en daar
Fritz Ponelis
Die invloed van Engels op Afrikaans is nie 'n kwessie van 'n woordjie hier
en 'n Anglisisme daar nie. Dit is 'n baie omvattende verskynsel wat spruit
uit die tweetaligheid van Afrikaanssprekendes, uitloop op taalvermenging en
alle vlakke van die Afrikaanse taal raak.
Die meeste Afrikaanssprekendes is tweetalig: Hulle is naas Afrikaans ook
Engels op die een of manier magtig. "Tweetaligheid" moet hier in 'n heel
tegniese sin verstaan word as die vermoë om 'n tweede taal op die een of
ander wyse te hanteer. In die omgang word na mense as tweetalig verwys
wanneer hulle byvoorbeeld Engels baie goed of selfs perfek beheers.
"Tweetalig" beteken hier dus eintlik "vlot tweetalig". Maar tegnies word
onderskei tussen tweetaligheid, die omvattende of algemene verskynsel, en
dubbeltaligheid, wat neerkom op maksimale of vlot tweetaligheid.
Om as tweetalig deur te gaan hoef 'n Afrikaanssprekende dus geensins oor
volmaakte Engelse kundigheid te beskik nie. Jy hoef nie eers Engels te kan
praat nie. In tegniese sin is jy tweetalig wanneer jy Engels net passief of
reseptief beheers, dus wanneer jy na Engels luister, byvoorbeeld op die
radio of TV, of Engels lees.
Dit lê voor die hand dat selfs minimale kennis van Engels groot waarde het,
want deur die ander taal word die wêreld van daardie taal ontsluit. Daar is
ook koste aan verbonde, omdat die ander taal, soos Engels, terreine by die
moedertaal begin afneem. Kortom, Afrikaans raak afhanklik van Engels.
Taalvermenging
Die mate van Engelse invloed op Afrikaans is so hoog dat dit uitloop op
taalvermenging. Die Afrikaanse omgangstaal, van die Kaap tot aan die
Limpopo, is 'n mengeltaal. Die Afrikaanse omgangstaal bevat naas derduisende
Engelse woorde en uitdrukkings groot aaneenlopende brokke Engels. Dié
geweldige mate van Engelse invloed maak die verskil tussen die omgangstaal
en die meer versorgde taalgebruik des te groter.
Engelse invloed het 'n uitwerking op alle vlakke van die Afrikaanse taal:
die ortografie, uitspraak, woordeskat en grammatika. Onder Engelse invloed
word die neiging versterk om samestellings los te skryf, bv. "onderdak
parkering" instede van "onderdakparkering", "rente opbrengs" instede van
"rente-opbrengs". Wat die uitspraak betref, het Engelse invloed byvoorbeeld
die gewoonte laat inslaan om die "r" aan die woordeinde weg te laat, soos in
"klaa', hie', wee' ".
Onder die magdom Engelse woorde wat oorgeneem word, is van die gewoonstes:
anyway, boring, charming, cherry, either, four by four, hosepipe, mushrooms,
obviously, prawn, sole, struggle, stunning, stupid, trust, ens. Wanneer
sulke woorde hul opwagting in nuwe woordeboeke begin maak, is baie mense
geskok. Feit is dat hulle nou al dekades lank deur Afrikaanssprekendes
gebruik word wat hulle gewone Afrikaanse ekwivalente glad nie eers meer ken
nie.
Verreweg die belangrikste vlak waarop Engelse invloed uitgeoefen word, is
die betekenis. Afrikaanssprekendes bekyk die wêreld deur die konseptuele
bril van Engels. Hulle beleef 'n wêreld wat in Engels bestaan.
Dit is toe te skryf aan die vergaande akkulturasie, die uitwerking van die
Engelse omwenteling op die Afrikaanse taalgemeenskap, waaroor dit reeds
vroeër gegaan het.
Neologismes
In die nuwe wêreld en die nuwe Suid-Afrika is Engels die taal waarin die
sosiale orde bedink en bekend gestel word. Vandaar dan dat 'n stortvloed
Engelse neologismes op Afrikaanssprekendes afkom: affirmative action,
capacity building, civil society, constituency, downsizing, equity, gender,
globalisation, global village, pro-life, stakeholder, sustainability,
transparency. Van dié nuutskeppings het reeds gepaste Afrikaanse
ekwivalente: regstellende aksie, burgerlike samelewing, afskaling,
billikheid, pro-lewe en volhoubaarheid, maar baie ander het dit nie.
Die voorkoms van vertaalde en onvertaalde Engelse idiome laat eweneens die
uitwerking van Engelse konseptualisering blyk: A sucker is born every
minute, Suffer in silence, Beggars can't be choosers; Bloed is dikker as
water, jou eie beuel blaas, van die grond af kom, die groen lig kry.
'n Laaste en uiters belangrike aspek van Engels se impak op die betekenis
het te doen met gevoelswaarde. Engels, hoe meer hoe beter, het die
belangrikste middel geword om informaliteit in Afrikaans uit te druk. Mense
verkies Engelse woorde soos die volgende om hul informaliteit, nie omdat
hulle beter seggingskrag as die gewone Afrikaanse teenhangers het nie:
boring, striking, worry, difficult, suffer, T-shirt, diet, ens.
|
|
|
|
| |
  |
Gaan na forum:
[ XML-voer ] [  ]
Tyd nou: Sun Dec 29 05:51:00 UTC 2024
|
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
