Tuis » Taal » Afrikaans, ons taal » Die verlede tyd van die lydende vorm in die Afrikaans
Die verlede tyd van die lydende vorm in die Afrikaans [boodskap #12478 is 'n antwoord op boodskap #12501] |
Fri, 06 February 1998 00:00 |
Gerard van Wilgen[2]
Boodskappe: 18 Geregistreer: October 1996
Karma: 0
|
Junior Lid |
|
|
Ek het 'n vraag betreffende die lydende vorm in die Afrikaans;
naamlik, hoe word die verlede tyd van 'n sin in die lydende vorm
gemaak?
Byvoorbeeld die sin: "Die verhaal word vertel"
Het die werkwoord "word" in die Afrikaans 'n vorm vir die verlede tyd
soos in die Nederlands, of moet 'n mens die werkwoord "he^" gebruik
(Die verhaal het vertel geword)? Of is daar miskien nog 'n ander
manier?
Gerard van Wilgen
------------------------------------------------------------ ---
Ergane, 'n veeltalige woordeboekprogram vir Windows (vanaf
versie 3.1).
Die meest uitgebreide en geavanseerde taalprogram wat gratis
verkrygbaar is (woordelyste vir meer as 50 tale beskikbaar).
http://travlang.com/Ergane/
------------------------------------------------------------ ---
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Re: Die verlede tyd van die lydende vorm in die Afrikaans [boodskap #12539 is 'n antwoord op boodskap #12501] |
Sun, 08 February 1998 00:00 |
Gerard van Wilgen[2]
Boodskappe: 18 Geregistreer: October 1996
Karma: 0
|
Junior Lid |
|
|
"Hellin Gervaas" wrote:
> Hallo,
> In Nederlands is dit :
> Hij wordt groot. Hij is groot geworden.
Nee Hellin, jy verwar nou die twee verskillende funksies van "worden".
In "Hij wordt groot" geef die werkwoord aan dat "hij" van die ene
toestand (klein) na die ander toestand (groot) gaan.
Maar in die sin wat vir my 'n probleem is, dien "worden" om die
lydende vorm te maak. 'n Beter voorbeeldsin sou wees:
Hij wordt geslagen = Iemand slaat hem
Hij werd geslagen = Iemand sloeg hem
In Afrikaans sou dit volgens my word:
Hy word geslaan = Iemand slaan hom
(?) = Iemand het hom geslaan
Ek het nog 'n ander vraag oor die lydende vorm. In alle tale word die
lydende vorm dikwels vermy. In Nederlands word in die skryftaal
dikwels die onpersoonlike voornaamwoord "men" gebruik.
"Men weet niet wat er kan gebeuren."
En in die spreektaal word ook wel die enklitiese vorm van die
persoonlike voornaamwoord "jij" gebruik (in Suid-Nederland en
Vlaandere miskien die enklietise vorm van "gij").
"Je/Ge weet niet wat er kan gebeuren."
Hoe word dit in Afrikaans gedoen? Die bostaande voorbeelde kan vertaal
word met "'n mens weet nie wat gebeur kan nie" maar in 'n sin soos
"men bouwt hier een nieuw station" kan "men" nie met "'n mens" vertaal
word nie omdat die niewe stasie waarskynlik deur meer mense gebou
word.
> Kan ek dalk vra wanneer die eenlettergrepige byvoeglike naamwoorde, wat
> attributief gebruik word, 'n "e" kry en wanneer nie : bv. in Nederlands :
> een oude man, een oud huis (onsydig) - de oude man, het oude huis.
> Ek sou in Afrikaans elke keer "ou" gebruik. Is dit reg ? Dankie.
Ek het my dit ook afgevra. My Afrikaanse leerboek is hieroor nogal
onduidelik. Ten slotte het ek tot die konklusie gekom dat die "-e"
gebruik moet word as agter die Afrikaanse woord in die
Engels-Afrikaanse woordeboek (-e) staan :-)
Owerigens is die gebruik van die adjektiefverbuiging in die
Nederlandse taal nie altyd eenvoudig te bepaal uit die woordgeslag. Ek
weet nie seker of dit in Belgie ook so is, maar in Nederland bestaan
'n subtiel verskil in betekenis tussen "een oude man" en "een oud
man". 'n Ander voorbeeld is die verskil tussen "een grote man" ('n man
van groot afmetinge) en "een groot man" ('n man van groot dade).
Gerard van Wilgen
------------------------------------------------------------ ---
Ergane,'n gratis veeltalige woordeboekprogram vir Windows.
Woordelyste vir meer as 50 tale beskikbaar.
------------------------------------------------------------ ---
http://travlang.com/Ergane/
|
|
|
Re: Die verlede tyd van die lydende vorm in die Afrikaans [boodskap #12540 is 'n antwoord op boodskap #12501] |
Sun, 08 February 1998 00:00 |
Dries Venter
Boodskappe: 299 Geregistreer: January 1996
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Ek dink die oplossing lê deels daarin dat jy Afrikaans so eenvoudig
moontlik hou - geen of baie min verbuigings/vervoegings, drie tye: verlede,
hede en toekoms. Die lydende vorm word eerder omgesit in in die aktiewe
vorm.
So:
Gerard van Wilgen wrote in article
...
> "Hellin Gervaas" wrote:
> Hij wordt geslagen = Iemand slaat hem
> Hij werd geslagen = Iemand sloeg hem
>
> In Afrikaans sou dit volgens my word:
>
> Hy word geslaan = Iemand slaan hom Reg.
> (?) = Iemand het hom geslaan
Hy was geslaan = iemand het hom geslaan.
> Ek het nog 'n ander vraag oor die lydende vorm. In alle tale word die
> lydende vorm dikwels vermy. In Nederlands word in die skryftaal
> dikwels die onpersoonlike voornaamwoord "men" gebruik.
>
> "Men weet niet wat er kan gebeuren."
>
> En in die spreektaal word ook wel die enklitiese vorm van die
> persoonlike voornaamwoord "jij" gebruik (in Suid-Nederland en
> Vlaandere miskien die enklietise vorm van "gij").
>
> "Je/Ge weet niet wat er kan gebeuren."
>
> Hoe word dit in Afrikaans gedoen? Die bostaande voorbeelde kan vertaal
> word met "'n mens weet nie wat gebeur kan nie" maar in 'n sin soos
> "men bouwt hier een nieuw station" kan "men" nie met "'n mens" vertaal
> word nie omdat die niewe stasie waarskynlik deur meer mense gebou
> word.
Albei bg. vorme bestaan. Te wete:
'n Mens weet nie wat kan gebeur nie. OF Jy/Julle weet nie wat kan gebeur
nie. Die "'n" by "'n Mens" beteken nie "een" nie maar is eerder 'n
verwysing na enigiemand in die algemeen.
"men bouwt hier een nieuw station" moet wees: Hulle bou 'n nuwe stasie
hier.
>
>> Kan ek dalk vra wanneer die eenlettergrepige byvoeglike naamwoorde, wat
>> attributief gebruik word, 'n "e" kry en wanneer nie : bv. in Nederlands :
>> een oude man, een oud huis (onsydig) - de oude man, het oude huis.
>> Ek sou in Afrikaans elke keer "ou" gebruik. Is dit reg ? Dankie.
Reg - sien die opmerking oor eenvoudigheid hierbo. Die ekstra "e" word
somtyds vir beklemtoning of as 'n poëtiese skryfstyl gebruik (Ek is nie 'n
taalkenner nie, ek praat hom net, so ek ken nie die name van die goed nie)
byv. "Dit is 'n oue huis" beteken nie net dat die huis fisies baie oud is
nie, maar het ook die konnotasie dat dit ryk is aan ervarings, ens.
--
Dries Venter
Pretoria
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Re: Die verlede tyd van die lydende vorm in die Afrikaans [boodskap #12645 is 'n antwoord op boodskap #12501] |
Sat, 14 February 1998 00:00 |
Teunis van Ree
Boodskappe: 33 Geregistreer: June 1996
Karma: 0
|
Volle Lid |
|
|
Gerard van Wilgen (gvwi...@worldonline.nl) wrote:
: Hij wordt geslagen = Iemand slaat hem
: Hij werd geslagen = Iemand sloeg hem
: In Afrikaans sou dit volgens my word:
: Hy word geslaan = Iemand slaan hom
: (?) = Iemand het hom geslaan
Hy is geslaan = Iemand het hom geslaan
: Ek het nog 'n ander vraag oor die lydende vorm. In alle tale word die
: lydende vorm dikwels vermy. In Nederlands word in die skryftaal
: dikwels die onpersoonlike voornaamwoord "men" gebruik.
: "Men weet niet wat er kan gebeuren."
: En in die spreektaal word ook wel die enklitiese vorm van die
: persoonlike voornaamwoord "jij" gebruik (in Suid-Nederland en
: Vlaandere miskien die enklietise vorm van "gij").
: "Je/Ge weet niet wat er kan gebeuren."
: Hoe word dit in Afrikaans gedoen? Die bostaande voorbeelde kan vertaal
: word met "'n mens weet nie wat gebeur kan nie" maar in 'n sin soos
-- Ekskuus, maar dit moet wees: 'n mens weet nie wat kan gebeur nie --
: "men bouwt hier een nieuw station" kan "men" nie met "'n mens" vertaal
: word nie omdat die niewe stasie waarskynlik deur meer mense gebou
: word.
Hier se ons dan: Hier word 'n nuwe stasie gebou. Jy sou waarskynlik ook kon
se: Mense bou hier 'n nuwe stasie, maar dit beteken nie presies dieslfde
nie.
: >Kan ek dalk vra wanneer die eenlettergrepige byvoeglike naamwoorde, wat
: >attributief gebruik word, 'n "e" kry en wanneer nie : bv. in Nederlands :
: >een oude man, een oud huis (onsydig) - de oude man, het oude huis.
: >Ek sou in Afrikaans elke keer "ou" gebruik. Is dit reg ? Dankie.
: Ek het my dit ook afgevra. My Afrikaanse leerboek is hieroor nogal
: onduidelik. Ten slotte het ek tot die konklusie gekom dat die "-e"
: gebruik moet word as agter die Afrikaanse woord in die
: Engels-Afrikaanse woordeboek (-e) staan :-)
Ja, hier sal die taalboffins seker kan raad gee. Dit is ou man, ou huis,
maar koue water en goue ring...en 'n ouerige dame of huis!
: 'n subtiel verskil in betekenis tussen "een oude man" en "een oud
: man". 'n Ander voorbeeld is die verskil tussen "een grote man" ('n man
: van groot afmetinge) en "een groot man" ('n man van groot dade).
Altwee is hier 'n groot man. Maar dan is daar ook 'grootman', gewoonlik as
ons 'n kind aanspreek!
Groetnis
http://www.nis.za/~vanreet/index.html
|
|
|
|
|
|
|
Re: Die verlede tyd van die lydende vorm in die Afrikaans [boodskap #12740 is 'n antwoord op boodskap #12501] |
Fri, 20 February 1998 00:00 |
f...
Boodskappe: 18 Geregistreer: January 1996
Karma: 0
|
Junior Lid |
|
|
In article "Alwyn Nel" writes:
> Christo, moenie worrie nie. Die woord "anglisisme" verskyn slegs nog in die
> woordeboek omdat die woord bestaan. Maar volgends die nuwe spelreels het
> dit geen bestaansreg meer nie. Gebruik gerus jou Afrikaans III lesings om
> jou volgende braaivleis vuur mee aan te steek. In die ou dae sou menige
> stoere Afrikaner en taal liefhebber erg ontsteld gewees het as hulle my
> eerste sin sou lees.
> Ek het voorheen al breedvoerig geskryf oor die nuwe spelreels en wil myself
> nie tot vervelens toe herhaal nie. Maar as daar belangstelling is kan ek 'n
> opsomming daarvan pos.
Alwyn
Plaas bietjie vir ons daardie reels.
Ek is een van diegene wat baie bly daaroor sal wees as Afrikaans uit sy streng
Akademie vir Kuns en Kultuur bande sal losbreek. Selfs in my studentedae was
dit al vir my duidelik dat nie-akademiese mense, soos die bruinmense van die
Kaap, 'n lekkerder en losser Afrikaans praat.
Daarom was dit vir my ook so 'n teleurstelling toe die Namakwalanders (of dan
sommige van hulle) so 'n bohaai opgeskop het oor die manier van praat van die
karakters in die TV-storie Manakwalanders. Afrikaans is dan juis so mooi as
iemand 'n interessante aksent of woordgebruik het.
Groete
Christo
|
|
|
Re: Die verlede tyd van die lydende vorm in die Afrikaans [boodskap #12741 is 'n antwoord op boodskap #12501] |
Fri, 20 February 1998 00:00 |
G.B.
Boodskappe: 2173 Geregistreer: May 1997
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
"Alwyn Nel" writes:
>
> Ek het voorheen al breedvoerig geskryf oor die nuwe spelreels en wil myself
> nie tot vervelens toe herhaal nie. Maar as daar belangstelling is kan ek 'n
> opsomming daarvan pos.
> Groetnis , Alwyn Nel
Pos gerus die nuwe spelreëls.
Gloudina
|
|
|
|
|
Gaan na forum:
[ XML-voer ] [ ]
Tyd nou: Sun Dec 29 23:01:06 UTC 2024
|