| 1: Marx, Mill en Mensen [boodskap #6302] |
Do, 18 April 1996 00:00 |
Bernhard Bezemer
Boodskappe: 74
Geregistreer: Maart 1996
Karma: 0
|
Volle Lid |
|
|
Over Marx gesproken, het volgende opstel heb ik ooit
als scriptie op de Universiteit van Amsterdam geschreven, toen
ik daar Andragologie studeerde.
arx, Mill en Mensen (I)
------------------------
Het lijkt mij zinloos om over vrijheid, democratie, mensen-
rechten e.d. in relatie tot de opvattingen van Marx en Mill te
spreken of te schrijven, zonder eerst hun mens-opvattingen uit
te diepen, c.q. te verduidelijken. Ik heb daartoe naast de
verplichte college-stof ook enkele andere bronnen geraadpleegd.
Hoewel impliciet aanwezig in de college-literatuur komen de
mens-opvattingen van Marx naar mijn mening daarin toch te vaag
tot uiting. In het in de jaren dertig teruggevonden geschrift
'Staatseconomie en filosofie' stelt Marx kort samengevat onder
meer het volgende:
De mens moet niet als een abstract wezen worden beschouwd,
maar in zijn concrete bestaan. Concreet, dat wil zeggen: de
mens in zijn historische omgeving, en dat betekent in het
bijzonder: de mens als arbeidend wezen.
De mens is het 'dier dat zichzelf reproduceert', met dien
verstande dat het de arbeid is, het unieke vermogen van de mens,
en niet de geest die de mens tot mens maakt: de mens 'ontvreemd'.
In de arbeid schept de mens iets uiterlijks: hij veruiterlijkt
in de arbeid zijn eigen wezen.
Uiteraard kan dit laatste volgens Marx slechts dan plaats
vinden "Als", en nu citeer ik uit II - Proletari-ers en
Communisten, pag. 66, "In de plaats van de oude, burgerlijke
maatschappij met haar klassen en klassen-tegenstellingen een
associatie treedt, waarin de vrije ontwikkeling van ieder de
voorwaarde is voor de vrije ontwikkeling van allen".
In tegenstelling tot wat er tijdens de colleges is besproken,
blijkt uit dit citaat dat Marx wel denkt in termen van klassen-
opheffing, maar niet in de opheffing van het individu. Op dezelfde
pagina spreekt Marx zelfs over 'geassocieerde individuen'.
Natuurlijk blijft het de vraag wat Marx in deze onder
individuen verstaat. (Ze zijn in ieder geval niet ego-centrisch,
op eigen belang gericht).
Ik heb de indruk dat in Marx' klassen-loze maatschappij
individuen wel te onderscheiden zijn (zie pag. 25 van 'Kritiek op
het program van Gotha': "Ieder naar zijn bekwaamheden, aan ieder
naar zijn behoefte", en het daaraan voorafgaande), maar niet te
scheiden zijn (niet te de-associ-eren zijn).
Vervolg: 2
Bernhard Bezemer
|
|
|
|
] 
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
