Tuis » Algemeen » Koeitjies & kalfies » Afrikaans/ Nederlands of Flaams?
| Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37653] |
Sa, 09 Desember 2000 13:59  |
Ernst v Biljon
Boodskappe: 257
Geregistreer: Maart 1999
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Interesante stukie raak geloop by http://www.afrikaans.nu/pag2.htm
--------------------------------------
Ek stap vir die eerste keer in September 1991 die vliegtuig af in 'n
vreemde land: Vlaandere. Twee skokke tref my. Ek verstaan die vreemde
taal in die vreemde land so goed as volledig (die taal van die radio en
televisie: die standaardtaalsprekers) sonder ooit een enkele taalles
daarin te gevolg het. Dit het ek vreemd gevind! Die tweede skok was dat
ek sommige Vlaminge nie kon verstaan nie - soms hoegenaamd nie (die
dialekspreker). Dieselfde taal verstaan ek dus soms wel en soms nie.
Tydens my studie van vier jaar aan die Vrije Universiteit Brussel, moes
ek die volgende vasstel:
1) Vlaams: Daar bestaan geen Vlaamse kultuurtaal nie, en word "Vlaams"
op geen taalskool en op geen universiteit aangebied nie. Die omgangstaal
van die Vlaming is een van vele Vlaamse dialekte, maar sy kultuurtaal is
Standaardnederlands.
2) Taalafstand: Daar is heelwat Vlaamse dialekte wat veel verder afwyk
van Standaardnederlands as wat Afrikaans dit doen. Die algemene
opvatting in Suid-Afrika is dat ons omgangstaal (Afrikaans) al so ver
van ons kultuurtaal (Nederlands) gaan afwyk het, dat dit nodig was om
ons omgangstaal te standaardiseer. As die breedte van die kloof tussen
spreek- en skryftaal 'n faktor was, moes hierdie verafwykende Vlaamse
dialekte immers eerder kultuurtale geword het as Afrikaans. Die argument
dat ons omgangstaal in Suid-Afrika al so ver van Nederlands begin afwyk
het (en op grond hiervan gestandaardiseer moes word) is onjuis.
3) Vermenging: In Suid-Afrika aanvaar ons dat Afrikaans 'n vermengde
taal is. Dit is eweneens onjuis. Wanneer jy 'n Afrikaanse boek op 'n
onbepaalde open en begin lees, moet daar lank gelees word voordat jy op
'n nie-Nederlandse woord afkom (uitgesonderd die woordjie baie). Die
Afrikaanse leksikon is vir seker goed 95% Nederlands, en dit maak nie
van Afrikaans 'n vermengde taal nie.
4) Ander taalbewegings: Nie alleen wou die Vlaminge van Nederlands op
Vlaams oorstap nie, maar het ons ook ander bewegings gesien wat eie
kultuurtale voorgestaan het, naamlik: in Amerika, Brasilië, Quebek en
Noorweë (die taalbeweging in Noorweë was wel suksesvol, maar is tans
besig om te misluk). Behalwe vir die Afrikaanse beweging (en Nynorsk),
het al die ander bewegings misluk. Waarom?
5) Kultuurtaal versus dialek: Vanaf 1652 het die Afrikaner 'n
harmonieuse taalverhouding geken tussen sy omgangstaal (Afrikaans) en sy
kultuurtaal (Nederlands) - waar ons vandag nog sodanige verhouding ken
in Nederland, Vlaandere en Suriname. Die Afrikaanse beweging het aan ons
voorgehou dat dit abnormaal is om een taal (kultuurtaal) te skryf en 'n
ander (dialek) te praat. Waarom was dit by ons abnormaal (geword),
terwyl dit tot en met vandag in Vlaandere, Nederland en Suriname nie
abnormaal is nie en waarom dan 1925 en nie 1700 of 1800 nie? Sien ook
diglossie en standaardtaal-dialekverhouding.
6) Wie wou afstap van Nederlands: In die vorige eeue was in Suid-Afrika
vele Nederlandse dialekte gepraat, vandag bekend as: Oosgrens Afrikaans,
Oranjerivier Afrikaans, Kaapse Afrikaans en Griekwa Afrikaans
(laasgenoemde uitgestorwe). Alleen die Oosgrensafrikaner wou gaan
skryf soos hy praat. 'n Groot groep, naamlik Kaapse Afrikaners stel
tot en met vandag nie daarin belang om te skryf soos jy praat nie -
dus af te stap op 'n eie kultuurtaal met 'n eie spelling en grammatika.
7) Grondwet: Die grondwet van Suid-Afrika van 1910 bepaal dat SA twee
amptelike tale had: Nederlands en Engels. Gedurende 1925 word Afrikaans
gelykgestel (let wel gelykgestel) met Nederlands, teruggedateerd tot en
met 1910 (waarom die terugdatering?). Die grondwet het geloop tot 1961.
Toe kry ons 'n nuwe. Hierin was Afrikaans en Engels die amptelike tale,
maar in 'n subklousule was vermeld dat by Afrikaans ook Nederlands
bedoel was. Het Suid-Afrika tussen 1910 en 1984 twee of drie amptelike
tale gehad? Twéé, want Afrikaans en Nederlands was as sinonieme beskou -
dieselfde taal. Hierdie sinonimiteit bestaan vandag nie. Waarom nie en
wat het dan intussen verander - ons taal of ons taalpersepsie?
8) Spelling: Waarom is daar van die Nederlandse spelling afgestap? Vele
woorde soos: universitaire, provincie, produktie, nationaal, jij,
duivel, zwart, ensovoorts, word in Afrikaans nie anders uitgespreek as
in Nederlands nie. Nietemin het ons die spelling gaan wysig. Waarom?
9) Die voorstanders van Afrikaans (as ons kultuurtaal) het laat hoor dat
bitter weinig Afrikaners teen die eeuwending Nederlands as omgangstaal
gebruik het nie. Maar in Nederland het teen die dertigerjare nog maar 3%
van die bevolking Standaardnederlands as omgangstaal gebruik. In
Vlaandere het die Vlaminge teen die sestigerjare nog nie die 3% peil
gehaal nie (sommige wetenskappers meen dat dit maar 1% was). Uit
ondersoek blyk dat nog nie 20% van die Vlaminge vandag
Standaardnederlands as omgangstaal gebruik nie. Die Afrikaner was wat sy
taalgebruik betref, geen uitsondering op Nederland en veral Vlaandere
nie.
10) Geografiese afstand: Aan die Afrikaner is voorgehou dat Nederlands
nie meer as taalmodel kon dien nie omdat Nederland en Vlaandere te ver
weg sit. En Londen en haar dogters dan? Tussen Brittanje en haar ander
erfgename sit ook heelwat kilometers, en tussen Portugal en Brasilië, en
tussen Frankryk en Quebek, en tussen Spanje en Latyns-Amerika, en tussen
Nederland en Suriname gaap dieselfde duisende kilometers.
11) Taalmodel: Sommige voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika het
laat weet dat ons selfs sonder moeite Nederlands ook as ons omgangstaal
sou kon gebruik. In Vlaandere is dit opmerklik dat die ouer generasie
die moeilikste verstaan word. Hulle omgangstaal staan die verste van
Standaardnederlands weg. Middeljariges is makliker verstaanbaar, maar
die jeug gebruik 'n klokheldere verstaanbare taal. Per geslag word
dialekgoed laat val ten gunste van Standaardnederlands (sommige
wetenskappers meen tot 20% dialekgoed per geslag). Per geslag word daar
oorgestap op Standaardnederlands. Hierdie model laat sien dat die
voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika gelyk gehad het.
------------------------------------------------------------ ------------
--------
Waar kom Afrikaans vandaan?
Die herkoms van die Afrikaanse omgangstaal: Aan die Kaap het nuwe
omgangstale verrys soos oral ter wêreld gebeur het. Uiteraard het
taalkontak 'n rol gaan speel asook isolasie (afstand tussen die Kaap en
Nederland), maar nog twee aspekte het ook 'n rol gespeel: Nederlandse
dialeksprekers het na die Kaap verhuis en geen standaardtaalsprekers
nie. Daar moes 'n proses van gelykmaking tussen die dialekte gaan
afspeel het - behoud van taalgoed wat ook in ander dialekte voorkom en
weglating van dit wat in die ander dialekte ongebruiklik was. Ten tweede
was daar ook 'n proses van taalvereenvoudiging. Afrikaans is immers
gewoon vereenvoudigde Nederlands. Hierdie proses is en was nie uniek aan
Suid-Afrika en Afrikaans nie. Taalvereenvoudiging kom voor by
laaggeskoolde en ekonomies agtergestelde groepe, hetsy in die slopwyke
van stede, hetsy op die uitgetrekte platteland. Die taalkode van hierdie
groepe is altyd armer en eenvoudiger as die van die stedelike elite. In
hierdie teelaarde aan die Kaap, het nuwe Nederlandse (Afrikaanse)
omgangstale verrys. 'n Nuwe omgangstaal hoef nie te lei tot 'n nuwe
kultuurtaal nie.
Die herkoms van die Afrikaanse kultuurtaal: Die skepping van die
Afrikaanse kultuurtaal het aktiewe maakwerk vereis. Hierdie
kultuurvariëteit is vir 'n groot stuk op despotiese wyse rondom 'n tafel
gemaak. Wat alles uit Nederlands gehaal moes word en onder Afrikaans
staangemaak moes word, het tot vurige diskussies gelei, waar die
taalmakers hulle weinig aan gesteur het. Alleen oor die imperfektum het
daar twintig lange jare van diskussie gegaan, voordat dit met 'n
pennestreep uit Afrikaans geskep was (vandag die enigste Germaanse taal
daarsonder).
------------------------------------------------------------ ------------
--------
Waarom het ons Afrikaans as nuwe kultuurtaal gaan invoer?
Daar was ook ander volke wat gaan poog het met eie tale, naamlik:
Amerikaners, Vlaminge, Brasiliane, Quebekkers en Noorweërs. Wanneer 'n
mens hierdie pogings naloop, vind 'n mens ook dieselfde taalargumente as
wat in Suid-Afrika aangevoer was. Ook onder hierdie volkere was daar
mense wat wou gaan skryf soos hulle praat. Hulle begeerte het
uitgegaan na 'n eie inheemse kultuurtaal.
Die belangrikste rede waarom ons vandag met 'n taal sit wat ons
Afrikaans noem, lê in ons bevolkingsamestelling in Suid-Afrika. In breë
kan die ondersteuners van 'n eie nuwe taal (oral ter wêreld) aan die
volgende gekenmerk word: die groep is nasionalisties gemobiliseerd, laag
geskoold of ongeskoold, plattelanders, arm, emosionele denkers en voorts
is die groep ook geïnteresseerd in taal as simbool. Die ander pool
(behoud van gevestigde kultuurtaal) is nie so seer nasionalisties
gemobiliseerd nie, geskoold of hoog geskoold, vorm die elite, is
stedelinge, ekonomies welvarend, rasionele denkers en voorts
geïnteresseerd in taal as instrument.
Die verre meerderheid van ons Afrikaners was tot vroeg dié eeu nog arm
(dink aan die armblanke vraagstuk), laag geskoold (my volk gaan ten
onder weens 'n gebrek aan kennis - Paul Kruger), plattelanders en sterk
nasionalisties gemobiliseerd. Die teenpool wat voorstaanders was van die
behoud van Nederlands, was getalsgewys te klein om die ander pool in
bedwang te kon hou. In al die ander lande waar soortgelyke taalbewegings
was, was die 'geskoolde pool' sterk genoeg om die 'ongeskoolde pool' teë
te hou. Dit is om die rede dat die ander taalbewegings misluk het en die
van ons geluk het.
------------------------------------------------------------ ------------
--------
Die gevolge van die oorstap op 'n nuwe kultuurtaal
Die afstap van Nederlands op Afrikaans as ons kultuurtaal, het ons meer
verdriet gebring as heil.
In die Nederlandse taalgebied word tans ongeveer 20,000 boektitels per
jaar op die mark gebring. In Afrikaans sowat 3,500. 'n Vlaamse of
Nederlandse biblioteek of boekwinkel staan vol Nederlandstalige werke,
met op 'n rakkie boeke in ander tale. Dit is die geval in Suid-Afrika
nie, inteendeel. Het ons by Nederlands as kultuurtaal gehou was alle
Nederlandstalige boeke ook in Suid-Afrika vir die Afrikaner beskikbaar
en vice versa.
Afrikaans het stigmataal geword. Apartheidstaal. Het ons by Nederlands
as kultuurtaal gehou was die stigmatisering nie moontlik nie, want dan
was ons taal 'n internasionale taal, soos wat dit tot en met 1925 was.
Die amptelike taal van Namibië sou Nederlands gewees het en nie Engels
nie (Afrikaans is daar die lingua franca en Afrikaans = Nederlands).
Van die 4,000 Nederlandstalige tydskrifte sou daar ook op ons
winkelrakke gepryk het, waar Engels nou heers. Dan was trouens alle
Nederlandstalige kultuurprodukte uit die hele Nederlandse taalgebied
(Zuid-Afrika, Vlaanderen, Nederland en Suriname) gemeengoed, soos tans
vir Engels in die Engelstalige lande.
In Vlaandere word weekliks 'n Nederlandstalige "top tien" musiekprogram
op TV en radio aangebied. In Suid-Afrika is dit met die skrapse aanbod
van Afrikaanstalige musiek gewoon onmoontlik, maar sou moontlik gewees
het indien ons by Nederlands as kultuurtaal gehou het.
Dan het ek dit ook oor video's, rekenaarprogramme, rekenaarspelletjies,
tv-programme, films, ens., wat ek in Nederlands ken, maar soms ver
daarna moet soek in Afrikaans. Het ons by Nederlands as kultuurtaal
gehou was dié produkte in my moedertaal wel vir my as Afrikaner
beskikbaar en vice versa.
Tot en met 1925 was Nederlands so deel van die Afrikaner soos pap en
boerewors. Die taal was koesterend aan die hart gedruk. Ons het die
Groot Trek aangepak met Nederlands as kultuurtaal en Afrikaans as
omgangstaal en so ook die Anglo-Boereoorlog. Ons het trouens die Groot
Trek en die Anglo-Boereoorlog aangepak om ons taal en kultuur te beskerm
en te verdedig teen die Engelse taal en kultuur. Hierdie taal wat ons so
kragdadig wou beskerm het, was Nederlands. Hy was van ons. Hy was
eiegoed. Vandag is dieselfde taal andermansgoed. Engels, die taal
waarteen ons ten stryde getrek het, is vandag kwasi-eiegoed.
Ons taalskeiding met Nederlands het vir ons geen verryking ingehou nie
en is 'n tragiese gebeurtenis in ons taalgeskiedenis
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37657 is 'n antwoord op boodskap #37653] |
Sa, 09 Desember 2000 18:14  |
Jan
Boodskappe: 167
Geregistreer: Augustus 2001
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Ek het self nadat ek 'n paar keer België (en Vlaandere) besoek het myself
afgevra waarom Afrikaans as 'n aparte (no pun intended) taal gedefinieer is.
'n Vriend wat Surinam besoek het en in die Amazone ingevaar het was verbaas
dat die Indiane wat hy daar teëgekom het "Afrikaans" kon praat en
"Afrikaanse" name vir die plante en diere gehad het. Ek het tot die
gevolgtrekking gekom dat Afrikaans om politieke nasionalisties redes as 'n
aparte taal gedefinieer is. Sederdien sluit ek op my resume (CV) in dat ek
ook Nederlands kan lees en verstaan wat die reine waarheid is.
E Bessinger wrote in message ...
> Interesante stukie raak geloop by http://www.afrikaans.nu/pag2.htm
>
> --------------------------------------
> Ek stap vir die eerste keer in September 1991 die vliegtuig af in 'n
> vreemde land: Vlaandere. Twee skokke tref my. Ek verstaan die vreemde
> taal in die vreemde land so goed as volledig (die taal van die radio en
> televisie: die standaardtaalsprekers) sonder ooit een enkele taalles
> daarin te gevolg het. Dit het ek vreemd gevind! Die tweede skok was dat
> ek sommige Vlaminge nie kon verstaan nie - soms hoegenaamd nie (die
> dialekspreker). Dieselfde taal verstaan ek dus soms wel en soms nie.
> Tydens my studie van vier jaar aan die Vrije Universiteit Brussel, moes
> ek die volgende vasstel:
>
> 1) Vlaams: Daar bestaan geen Vlaamse kultuurtaal nie, en word "Vlaams"
> op geen taalskool en op geen universiteit aangebied nie. Die omgangstaal
> van die Vlaming is een van vele Vlaamse dialekte, maar sy kultuurtaal is
> Standaardnederlands.
>
> 2) Taalafstand: Daar is heelwat Vlaamse dialekte wat veel verder afwyk
> van Standaardnederlands as wat Afrikaans dit doen. Die algemene
> opvatting in Suid-Afrika is dat ons omgangstaal (Afrikaans) al so ver
> van ons kultuurtaal (Nederlands) gaan afwyk het, dat dit nodig was om
> ons omgangstaal te standaardiseer. As die breedte van die kloof tussen
> spreek- en skryftaal 'n faktor was, moes hierdie verafwykende Vlaamse
> dialekte immers eerder kultuurtale geword het as Afrikaans. Die argument
> dat ons omgangstaal in Suid-Afrika al so ver van Nederlands begin afwyk
> het (en op grond hiervan gestandaardiseer moes word) is onjuis.
>
> 3) Vermenging: In Suid-Afrika aanvaar ons dat Afrikaans 'n vermengde
> taal is. Dit is eweneens onjuis. Wanneer jy 'n Afrikaanse boek op 'n
> onbepaalde open en begin lees, moet daar lank gelees word voordat jy op
> 'n nie-Nederlandse woord afkom (uitgesonderd die woordjie baie). Die
> Afrikaanse leksikon is vir seker goed 95% Nederlands, en dit maak nie
> van Afrikaans 'n vermengde taal nie.
>
> 4) Ander taalbewegings: Nie alleen wou die Vlaminge van Nederlands op
> Vlaams oorstap nie, maar het ons ook ander bewegings gesien wat eie
> kultuurtale voorgestaan het, naamlik: in Amerika, Brasilië, Quebek en
> Noorweë (die taalbeweging in Noorweë was wel suksesvol, maar is tans
> besig om te misluk). Behalwe vir die Afrikaanse beweging (en Nynorsk),
> het al die ander bewegings misluk. Waarom?
>
> 5) Kultuurtaal versus dialek: Vanaf 1652 het die Afrikaner 'n
> harmonieuse taalverhouding geken tussen sy omgangstaal (Afrikaans) en sy
> kultuurtaal (Nederlands) - waar ons vandag nog sodanige verhouding ken
> in Nederland, Vlaandere en Suriname. Die Afrikaanse beweging het aan ons
> voorgehou dat dit abnormaal is om een taal (kultuurtaal) te skryf en 'n
> ander (dialek) te praat. Waarom was dit by ons abnormaal (geword),
> terwyl dit tot en met vandag in Vlaandere, Nederland en Suriname nie
> abnormaal is nie en waarom dan 1925 en nie 1700 of 1800 nie? Sien ook
> diglossie en standaardtaal-dialekverhouding.
>
> 6) Wie wou afstap van Nederlands: In die vorige eeue was in Suid-Afrika
> vele Nederlandse dialekte gepraat, vandag bekend as: Oosgrens Afrikaans,
> Oranjerivier Afrikaans, Kaapse Afrikaans en Griekwa Afrikaans
> (laasgenoemde uitgestorwe). Alleen die Oosgrensafrikaner wou gaan
> skryf soos hy praat. 'n Groot groep, naamlik Kaapse Afrikaners stel
> tot en met vandag nie daarin belang om te skryf soos jy praat nie -
> dus af te stap op 'n eie kultuurtaal met 'n eie spelling en grammatika.
>
> 7) Grondwet: Die grondwet van Suid-Afrika van 1910 bepaal dat SA twee
> amptelike tale had: Nederlands en Engels. Gedurende 1925 word Afrikaans
> gelykgestel (let wel gelykgestel) met Nederlands, teruggedateerd tot en
> met 1910 (waarom die terugdatering?). Die grondwet het geloop tot 1961.
> Toe kry ons 'n nuwe. Hierin was Afrikaans en Engels die amptelike tale,
> maar in 'n subklousule was vermeld dat by Afrikaans ook Nederlands
> bedoel was. Het Suid-Afrika tussen 1910 en 1984 twee of drie amptelike
> tale gehad? Twéé, want Afrikaans en Nederlands was as sinonieme beskou -
> dieselfde taal. Hierdie sinonimiteit bestaan vandag nie. Waarom nie en
> wat het dan intussen verander - ons taal of ons taalpersepsie?
>
> 8) Spelling: Waarom is daar van die Nederlandse spelling afgestap? Vele
> woorde soos: universitaire, provincie, produktie, nationaal, jij,
> duivel, zwart, ensovoorts, word in Afrikaans nie anders uitgespreek as
> in Nederlands nie. Nietemin het ons die spelling gaan wysig. Waarom?
>
> 9) Die voorstanders van Afrikaans (as ons kultuurtaal) het laat hoor dat
> bitter weinig Afrikaners teen die eeuwending Nederlands as omgangstaal
> gebruik het nie. Maar in Nederland het teen die dertigerjare nog maar 3%
> van die bevolking Standaardnederlands as omgangstaal gebruik. In
> Vlaandere het die Vlaminge teen die sestigerjare nog nie die 3% peil
> gehaal nie (sommige wetenskappers meen dat dit maar 1% was). Uit
> ondersoek blyk dat nog nie 20% van die Vlaminge vandag
> Standaardnederlands as omgangstaal gebruik nie. Die Afrikaner was wat sy
> taalgebruik betref, geen uitsondering op Nederland en veral Vlaandere
> nie.
>
> 10) Geografiese afstand: Aan die Afrikaner is voorgehou dat Nederlands
> nie meer as taalmodel kon dien nie omdat Nederland en Vlaandere te ver
> weg sit. En Londen en haar dogters dan? Tussen Brittanje en haar ander
> erfgename sit ook heelwat kilometers, en tussen Portugal en Brasilië, en
> tussen Frankryk en Quebek, en tussen Spanje en Latyns-Amerika, en tussen
> Nederland en Suriname gaap dieselfde duisende kilometers.
>
> 11) Taalmodel: Sommige voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika het
> laat weet dat ons selfs sonder moeite Nederlands ook as ons omgangstaal
> sou kon gebruik. In Vlaandere is dit opmerklik dat die ouer generasie
> die moeilikste verstaan word. Hulle omgangstaal staan die verste van
> Standaardnederlands weg. Middeljariges is makliker verstaanbaar, maar
> die jeug gebruik 'n klokheldere verstaanbare taal. Per geslag word
> dialekgoed laat val ten gunste van Standaardnederlands (sommige
> wetenskappers meen tot 20% dialekgoed per geslag). Per geslag word daar
> oorgestap op Standaardnederlands. Hierdie model laat sien dat die
> voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika gelyk gehad het.
>
>
> ------------------------------------------------------------ ------------
> --------
>
> Waar kom Afrikaans vandaan?
>
> Die herkoms van die Afrikaanse omgangstaal: Aan die Kaap het nuwe
> omgangstale verrys soos oral ter wêreld gebeur het. Uiteraard het
> taalkontak 'n rol gaan speel asook isolasie (afstand tussen die Kaap en
> Nederland), maar nog twee aspekte het ook 'n rol gespeel: Nederlandse
> dialeksprekers het na die Kaap verhuis en geen standaardtaalsprekers
> nie. Daar moes 'n proses van gelykmaking tussen die dialekte gaan
> afspeel het - behoud van taalgoed wat ook in ander dialekte voorkom en
> weglating van dit wat in die ander dialekte ongebruiklik was. Ten tweede
> was daar ook 'n proses van taalvereenvoudiging. Afrikaans is immers
> gewoon vereenvoudigde Nederlands. Hierdie proses is en was nie uniek aan
> Suid-Afrika en Afrikaans nie. Taalvereenvoudiging kom voor by
> laaggeskoolde en ekonomies agtergestelde groepe, hetsy in die slopwyke
> van stede, hetsy op die uitgetrekte platteland. Die taalkode van hierdie
> groepe is altyd armer en eenvoudiger as die van die stedelike elite. In
> hierdie teelaarde aan die Kaap, het nuwe Nederlandse (Afrikaanse)
> omgangstale verrys. 'n Nuwe omgangstaal hoef nie te lei tot 'n nuwe
> kultuurtaal nie.
>
> Die herkoms van die Afrikaanse kultuurtaal: Die skepping van die
> Afrikaanse kultuurtaal het aktiewe maakwerk vereis. Hierdie
> kultuurvariëteit is vir 'n groot stuk op despotiese wyse rondom 'n tafel
> gemaak. Wat alles uit Nederlands gehaal moes word en onder Afrikaans
> staangemaak moes word, het tot vurige diskussies gelei, waar die
> taalmakers hulle weinig aan gesteur het. Alleen oor die imperfektum het
> daar twintig lange jare van diskussie gegaan, voordat dit met 'n
> pennestreep uit Afrikaans geskep was (vandag die enigste Germaanse taal
> daarsonder).
>
>
> ------------------------------------------------------------ ------------
> --------
>
> Waarom het ons Afrikaans as nuwe kultuurtaal gaan invoer?
>
> Daar was ook ander volke wat gaan poog het met eie tale, naamlik:
> Amerikaners, Vlaminge, Brasiliane, Quebekkers en Noorweërs. Wanneer 'n
> mens hierdie pogings naloop, vind 'n mens ook dieselfde taalargumente as
> wat in Suid-Afrika aangevoer was. Ook onder hierdie volkere was daar
> mense wat wou gaan skryf soos hulle praat. Hulle begeerte het
> uitgegaan na 'n eie inheemse kultuurtaal.
>
> Die belangrikste rede waarom ons vandag met 'n taal sit wat ons
> Afrikaans noem, lê in ons bevolkingsamestelling in Suid-Afrika. In breë
> kan die ondersteuners van 'n eie nuwe taal (oral ter wêreld) aan die
> volgende gekenmerk word: die groep is nasionalisties gemobiliseerd, laag
> geskoold of ongeskoold, plattelanders, arm, emosionele denkers en voorts
> is die groep ook geïnteresseerd in taal as simbool. Die ander pool
> (behoud van gevestigde kultuurtaal) is nie so seer nasionalisties
> gemobiliseerd nie, geskoold of hoog geskoold, vorm die elite, is
> stedelinge, ekonomies welvarend, rasionele denkers en voorts
> geïnteresseerd in taal as instrument.
>
> Die verre meerderheid van ons Afrikaners was tot vroeg dié eeu nog arm
> (dink aan die armblanke vraagstuk), laag geskoold (my volk gaan ten
> onder weens 'n gebrek aan kennis - Paul Kruger), plattelanders en sterk
> nasionalisties gemobiliseerd. Die teenpool wat voorstaanders was van die
> behoud van Nederlands, was getalsgewys te klein om die ander pool in
> bedwang te kon hou. In al die ander lande waar soortgelyke taalbewegings
> was, was die 'geskoolde pool' sterk genoeg om die 'ongeskoolde pool' teë
> te hou. Dit is om die rede dat die ander taalbewegings misluk het en die
> van ons geluk het.
>
>
> ------------------------------------------------------------ ------------
> --------
>
> Die gevolge van die oorstap op 'n nuwe kultuurtaal
>
> Die afstap van Nederlands op Afrikaans as ons kultuurtaal, het ons meer
> verdriet gebring as heil.
>
> In die Nederlandse taalgebied word tans ongeveer 20,000 boektitels per
> jaar op die mark gebring. In Afrikaans sowat 3,500. 'n Vlaamse of
> Nederlandse biblioteek of boekwinkel staan vol Nederlandstalige werke,
> met op 'n rakkie boeke in ander tale. Dit is die geval in Suid-Afrika
> nie, inteendeel. Het ons by Nederlands as kultuurtaal gehou was alle
> Nederlandstalige boeke ook in Suid-Afrika vir die Afrikaner beskikbaar
> en vice versa.
>
> Afrikaans het stigmataal geword. Apartheidstaal. Het ons by Nederlands
> as kultuurtaal gehou was die stigmatisering nie moontlik nie, want dan
> was ons taal 'n internasionale taal, soos wat dit tot en met 1925 was.
> Die amptelike taal van Namibië sou Nederlands gewees het en nie Engels
> nie (Afrikaans is daar die lingua franca en Afrikaans = Nederlands).
>
> Van die 4,000 Nederlandstalige tydskrifte sou daar ook op ons
> winkelrakke gepryk het, waar Engels nou heers. Dan was trouens alle
> Nederlandstalige kultuurprodukte uit die hele Nederlandse taalgebied
> (Zuid-Afrika, Vlaanderen, Nederland en Suriname) gemeengoed, soos tans
> vir Engels in die Engelstalige lande.
>
> In Vlaandere word weekliks 'n Nederlandstalige "top tien" musiekprogram
> op TV en radio aangebied. In Suid-Afrika is dit met die skrapse aanbod
> van Afrikaanstalige musiek gewoon onmoontlik, maar sou moontlik gewees
> het indien ons by Nederlands as kultuurtaal gehou het.
>
> Dan het ek dit ook oor video's, rekenaarprogramme, rekenaarspelletjies,
> tv-programme, films, ens., wat ek in Nederlands ken, maar soms ver
> daarna moet soek in Afrikaans. Het ons by Nederlands as kultuurtaal
> gehou was dié produkte in my moedertaal wel vir my as Afrikaner
> beskikbaar en vice versa.
>
> Tot en met 1925 was Nederlands so deel van die Afrikaner soos pap en
> boerewors. Die taal was koesterend aan die hart gedruk. Ons het die
> Groot Trek aangepak met Nederlands as kultuurtaal en Afrikaans as
> omgangstaal en so ook die Anglo-Boereoorlog. Ons het trouens die Groot
> Trek en die Anglo-Boereoorlog aangepak om ons taal en kultuur te beskerm
> en te verdedig teen die Engelse taal en kultuur. Hierdie taal wat ons so
> kragdadig wou beskerm het, was Nederlands. Hy was van ons. Hy was
> eiegoed. Vandag is dieselfde taal andermansgoed. Engels, die taal
> waarteen ons ten stryde getrek het, is vandag kwasi-eiegoed.
>
> Ons taalskeiding met Nederlands het vir ons geen verryking ingehou nie
> en is 'n tragiese gebeurtenis in ons taalgeskiedenis
>
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37658 is 'n antwoord op boodskap #37653] |
Sa, 09 Desember 2000 18:57 |
Suzan
Boodskappe: 42
Geregistreer: Desember 1999
Karma: 0
|
Volle Lid |
|
|
Ik heb je berichtej .....erg leuk....gezet op een Nederlands nieuwsgroep
....nl.taal
Mischien kan je daar gaan kijken.
Misschien ook leuk om naar deze home-page te gaan
www.onzetaal.nl
Er is ook een Nederlands-Zuidafrikaanse vereniging in Amsterdam
home-page Zuid-Afrika Huis ....http://home.wxs.nl/~nzav
Grt
Emmy
"E Bessinger" skryf in boodskap news:3a3258fe.0@news1.mweb.co.za...
> Interesante stukie raak geloop by http://www.afrikaans.nu/pag2.htm
>
> --------------------------------------
> Ek stap vir die eerste keer in September 1991 die vliegtuig af in 'n
> vreemde land: Vlaandere. Twee skokke tref my. Ek verstaan die vreemde
> taal in die vreemde land so goed as volledig (die taal van die radio en
> televisie: die standaardtaalsprekers) sonder ooit een enkele taalles
> daarin te gevolg het. Dit het ek vreemd gevind! Die tweede skok was dat
> ek sommige Vlaminge nie kon verstaan nie - soms hoegenaamd nie (die
> dialekspreker). Dieselfde taal verstaan ek dus soms wel en soms nie.
> Tydens my studie van vier jaar aan die Vrije Universiteit Brussel, moes
> ek die volgende vasstel:
>
> 1) Vlaams: Daar bestaan geen Vlaamse kultuurtaal nie, en word "Vlaams"
> op geen taalskool en op geen universiteit aangebied nie. Die omgangstaal
> van die Vlaming is een van vele Vlaamse dialekte, maar sy kultuurtaal is
> Standaardnederlands.
>
> 2) Taalafstand: Daar is heelwat Vlaamse dialekte wat veel verder afwyk
> van Standaardnederlands as wat Afrikaans dit doen. Die algemene
> opvatting in Suid-Afrika is dat ons omgangstaal (Afrikaans) al so ver
> van ons kultuurtaal (Nederlands) gaan afwyk het, dat dit nodig was om
> ons omgangstaal te standaardiseer. As die breedte van die kloof tussen
> spreek- en skryftaal 'n faktor was, moes hierdie verafwykende Vlaamse
> dialekte immers eerder kultuurtale geword het as Afrikaans. Die argument
> dat ons omgangstaal in Suid-Afrika al so ver van Nederlands begin afwyk
> het (en op grond hiervan gestandaardiseer moes word) is onjuis.
>
> 3) Vermenging: In Suid-Afrika aanvaar ons dat Afrikaans 'n vermengde
> taal is. Dit is eweneens onjuis. Wanneer jy 'n Afrikaanse boek op 'n
> onbepaalde open en begin lees, moet daar lank gelees word voordat jy op
> 'n nie-Nederlandse woord afkom (uitgesonderd die woordjie baie). Die
> Afrikaanse leksikon is vir seker goed 95% Nederlands, en dit maak nie
> van Afrikaans 'n vermengde taal nie.
>
> 4) Ander taalbewegings: Nie alleen wou die Vlaminge van Nederlands op
> Vlaams oorstap nie, maar het ons ook ander bewegings gesien wat eie
> kultuurtale voorgestaan het, naamlik: in Amerika, Brasilië, Quebek en
> Noorweë (die taalbeweging in Noorweë was wel suksesvol, maar is tans
> besig om te misluk). Behalwe vir die Afrikaanse beweging (en Nynorsk),
> het al die ander bewegings misluk. Waarom?
>
> 5) Kultuurtaal versus dialek: Vanaf 1652 het die Afrikaner 'n
> harmonieuse taalverhouding geken tussen sy omgangstaal (Afrikaans) en sy
> kultuurtaal (Nederlands) - waar ons vandag nog sodanige verhouding ken
> in Nederland, Vlaandere en Suriname. Die Afrikaanse beweging het aan ons
> voorgehou dat dit abnormaal is om een taal (kultuurtaal) te skryf en 'n
> ander (dialek) te praat. Waarom was dit by ons abnormaal (geword),
> terwyl dit tot en met vandag in Vlaandere, Nederland en Suriname nie
> abnormaal is nie en waarom dan 1925 en nie 1700 of 1800 nie? Sien ook
> diglossie en standaardtaal-dialekverhouding.
>
> 6) Wie wou afstap van Nederlands: In die vorige eeue was in Suid-Afrika
> vele Nederlandse dialekte gepraat, vandag bekend as: Oosgrens Afrikaans,
> Oranjerivier Afrikaans, Kaapse Afrikaans en Griekwa Afrikaans
> (laasgenoemde uitgestorwe). Alleen die Oosgrensafrikaner wou gaan
> skryf soos hy praat. 'n Groot groep, naamlik Kaapse Afrikaners stel
> tot en met vandag nie daarin belang om te skryf soos jy praat nie -
> dus af te stap op 'n eie kultuurtaal met 'n eie spelling en grammatika.
>
> 7) Grondwet: Die grondwet van Suid-Afrika van 1910 bepaal dat SA twee
> amptelike tale had: Nederlands en Engels. Gedurende 1925 word Afrikaans
> gelykgestel (let wel gelykgestel) met Nederlands, teruggedateerd tot en
> met 1910 (waarom die terugdatering?). Die grondwet het geloop tot 1961.
> Toe kry ons 'n nuwe. Hierin was Afrikaans en Engels die amptelike tale,
> maar in 'n subklousule was vermeld dat by Afrikaans ook Nederlands
> bedoel was. Het Suid-Afrika tussen 1910 en 1984 twee of drie amptelike
> tale gehad? Twéé, want Afrikaans en Nederlands was as sinonieme beskou -
> dieselfde taal. Hierdie sinonimiteit bestaan vandag nie. Waarom nie en
> wat het dan intussen verander - ons taal of ons taalpersepsie?
>
> 8) Spelling: Waarom is daar van die Nederlandse spelling afgestap? Vele
> woorde soos: universitaire, provincie, produktie, nationaal, jij,
> duivel, zwart, ensovoorts, word in Afrikaans nie anders uitgespreek as
> in Nederlands nie. Nietemin het ons die spelling gaan wysig. Waarom?
>
> 9) Die voorstanders van Afrikaans (as ons kultuurtaal) het laat hoor dat
> bitter weinig Afrikaners teen die eeuwending Nederlands as omgangstaal
> gebruik het nie. Maar in Nederland het teen die dertigerjare nog maar 3%
> van die bevolking Standaardnederlands as omgangstaal gebruik. In
> Vlaandere het die Vlaminge teen die sestigerjare nog nie die 3% peil
> gehaal nie (sommige wetenskappers meen dat dit maar 1% was). Uit
> ondersoek blyk dat nog nie 20% van die Vlaminge vandag
> Standaardnederlands as omgangstaal gebruik nie. Die Afrikaner was wat sy
> taalgebruik betref, geen uitsondering op Nederland en veral Vlaandere
> nie.
>
> 10) Geografiese afstand: Aan die Afrikaner is voorgehou dat Nederlands
> nie meer as taalmodel kon dien nie omdat Nederland en Vlaandere te ver
> weg sit. En Londen en haar dogters dan? Tussen Brittanje en haar ander
> erfgename sit ook heelwat kilometers, en tussen Portugal en Brasilië, en
> tussen Frankryk en Quebek, en tussen Spanje en Latyns-Amerika, en tussen
> Nederland en Suriname gaap dieselfde duisende kilometers.
>
> 11) Taalmodel: Sommige voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika het
> laat weet dat ons selfs sonder moeite Nederlands ook as ons omgangstaal
> sou kon gebruik. In Vlaandere is dit opmerklik dat die ouer generasie
> die moeilikste verstaan word. Hulle omgangstaal staan die verste van
> Standaardnederlands weg. Middeljariges is makliker verstaanbaar, maar
> die jeug gebruik 'n klokheldere verstaanbare taal. Per geslag word
> dialekgoed laat val ten gunste van Standaardnederlands (sommige
> wetenskappers meen tot 20% dialekgoed per geslag). Per geslag word daar
> oorgestap op Standaardnederlands. Hierdie model laat sien dat die
> voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika gelyk gehad het.
>
>
> ------------------------------------------------------------ ---------- --
> --------
>
> Waar kom Afrikaans vandaan?
>
> Die herkoms van die Afrikaanse omgangstaal: Aan die Kaap het nuwe
> omgangstale verrys soos oral ter wêreld gebeur het. Uiteraard het
> taalkontak 'n rol gaan speel asook isolasie (afstand tussen die Kaap en
> Nederland), maar nog twee aspekte het ook 'n rol gespeel: Nederlandse
> dialeksprekers het na die Kaap verhuis en geen standaardtaalsprekers
> nie. Daar moes 'n proses van gelykmaking tussen die dialekte gaan
> afspeel het - behoud van taalgoed wat ook in ander dialekte voorkom en
> weglating van dit wat in die ander dialekte ongebruiklik was. Ten tweede
> was daar ook 'n proses van taalvereenvoudiging. Afrikaans is immers
> gewoon vereenvoudigde Nederlands. Hierdie proses is en was nie uniek aan
> Suid-Afrika en Afrikaans nie. Taalvereenvoudiging kom voor by
> laaggeskoolde en ekonomies agtergestelde groepe, hetsy in die slopwyke
> van stede, hetsy op die uitgetrekte platteland. Die taalkode van hierdie
> groepe is altyd armer en eenvoudiger as die van die stedelike elite. In
> hierdie teelaarde aan die Kaap, het nuwe Nederlandse (Afrikaanse)
> omgangstale verrys. 'n Nuwe omgangstaal hoef nie te lei tot 'n nuwe
> kultuurtaal nie.
>
> Die herkoms van die Afrikaanse kultuurtaal: Die skepping van die
> Afrikaanse kultuurtaal het aktiewe maakwerk vereis. Hierdie
> kultuurvariëteit is vir 'n groot stuk op despotiese wyse rondom 'n tafel
> gemaak. Wat alles uit Nederlands gehaal moes word en onder Afrikaans
> staangemaak moes word, het tot vurige diskussies gelei, waar die
> taalmakers hulle weinig aan gesteur het. Alleen oor die imperfektum het
> daar twintig lange jare van diskussie gegaan, voordat dit met 'n
> pennestreep uit Afrikaans geskep was (vandag die enigste Germaanse taal
> daarsonder).
>
>
> ------------------------------------------------------------ ---------- --
> --------
>
> Waarom het ons Afrikaans as nuwe kultuurtaal gaan invoer?
>
> Daar was ook ander volke wat gaan poog het met eie tale, naamlik:
> Amerikaners, Vlaminge, Brasiliane, Quebekkers en Noorweërs. Wanneer 'n
> mens hierdie pogings naloop, vind 'n mens ook dieselfde taalargumente as
> wat in Suid-Afrika aangevoer was. Ook onder hierdie volkere was daar
> mense wat wou gaan skryf soos hulle praat. Hulle begeerte het
> uitgegaan na 'n eie inheemse kultuurtaal.
>
> Die belangrikste rede waarom ons vandag met 'n taal sit wat ons
> Afrikaans noem, lê in ons bevolkingsamestelling in Suid-Afrika. In breë
> kan die ondersteuners van 'n eie nuwe taal (oral ter wêreld) aan die
> volgende gekenmerk word: die groep is nasionalisties gemobiliseerd, laag
> geskoold of ongeskoold, plattelanders, arm, emosionele denkers en voorts
> is die groep ook geïnteresseerd in taal as simbool. Die ander pool
> (behoud van gevestigde kultuurtaal) is nie so seer nasionalisties
> gemobiliseerd nie, geskoold of hoog geskoold, vorm die elite, is
> stedelinge, ekonomies welvarend, rasionele denkers en voorts
> geïnteresseerd in taal as instrument.
>
> Die verre meerderheid van ons Afrikaners was tot vroeg dié eeu nog arm
> (dink aan die armblanke vraagstuk), laag geskoold (my volk gaan ten
> onder weens 'n gebrek aan kennis - Paul Kruger), plattelanders en sterk
> nasionalisties gemobiliseerd. Die teenpool wat voorstaanders was van die
> behoud van Nederlands, was getalsgewys te klein om die ander pool in
> bedwang te kon hou. In al die ander lande waar soortgelyke taalbewegings
> was, was die 'geskoolde pool' sterk genoeg om die 'ongeskoolde pool' teë
> te hou. Dit is om die rede dat die ander taalbewegings misluk het en die
> van ons geluk het.
>
>
> ------------------------------------------------------------ ---------- --
> --------
>
> Die gevolge van die oorstap op 'n nuwe kultuurtaal
>
> Die afstap van Nederlands op Afrikaans as ons kultuurtaal, het ons meer
> verdriet gebring as heil.
>
> In die Nederlandse taalgebied word tans ongeveer 20,000 boektitels per
> jaar op die mark gebring. In Afrikaans sowat 3,500. 'n Vlaamse of
> Nederlandse biblioteek of boekwinkel staan vol Nederlandstalige werke,
> met op 'n rakkie boeke in ander tale. Dit is die geval in Suid-Afrika
> nie, inteendeel. Het ons by Nederlands as kultuurtaal gehou was alle
> Nederlandstalige boeke ook in Suid-Afrika vir die Afrikaner beskikbaar
> en vice versa.
>
> Afrikaans het stigmataal geword. Apartheidstaal. Het ons by Nederlands
> as kultuurtaal gehou was die stigmatisering nie moontlik nie, want dan
> was ons taal 'n internasionale taal, soos wat dit tot en met 1925 was.
> Die amptelike taal van Namibië sou Nederlands gewees het en nie Engels
> nie (Afrikaans is daar die lingua franca en Afrikaans = Nederlands).
>
> Van die 4,000 Nederlandstalige tydskrifte sou daar ook op ons
> winkelrakke gepryk het, waar Engels nou heers. Dan was trouens alle
> Nederlandstalige kultuurprodukte uit die hele Nederlandse taalgebied
> (Zuid-Afrika, Vlaanderen, Nederland en Suriname) gemeengoed, soos tans
> vir Engels in die Engelstalige lande.
>
> In Vlaandere word weekliks 'n Nederlandstalige "top tien" musiekprogram
> op TV en radio aangebied. In Suid-Afrika is dit met die skrapse aanbod
> van Afrikaanstalige musiek gewoon onmoontlik, maar sou moontlik gewees
> het indien ons by Nederlands as kultuurtaal gehou het.
>
> Dan het ek dit ook oor video's, rekenaarprogramme, rekenaarspelletjies,
> tv-programme, films, ens., wat ek in Nederlands ken, maar soms ver
> daarna moet soek in Afrikaans. Het ons by Nederlands as kultuurtaal
> gehou was dié produkte in my moedertaal wel vir my as Afrikaner
> beskikbaar en vice versa.
>
> Tot en met 1925 was Nederlands so deel van die Afrikaner soos pap en
> boerewors. Die taal was koesterend aan die hart gedruk. Ons het die
> Groot Trek aangepak met Nederlands as kultuurtaal en Afrikaans as
> omgangstaal en so ook die Anglo-Boereoorlog. Ons het trouens die Groot
> Trek en die Anglo-Boereoorlog aangepak om ons taal en kultuur te beskerm
> en te verdedig teen die Engelse taal en kultuur. Hierdie taal wat ons so
> kragdadig wou beskerm het, was Nederlands. Hy was van ons. Hy was
> eiegoed. Vandag is dieselfde taal andermansgoed. Engels, die taal
> waarteen ons ten stryde getrek het, is vandag kwasi-eiegoed.
>
> Ons taalskeiding met Nederlands het vir ons geen verryking ingehou nie
> en is 'n tragiese gebeurtenis in ons taalgeskiedenis
>
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37659 is 'n antwoord op boodskap #37658] |
Sa, 09 Desember 2000 19:19 |
Jan
Boodskappe: 167
Geregistreer: Augustus 2001
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Wat beteken "leuk". Is daar iewers 'n Nederlanse verklarende woordeboek
online?
Suzan wrote in message ...
> Ik heb je berichtej .....erg leuk....gezet op een Nederlands nieuwsgroep
> ....nl.taal
> Mischien kan je daar gaan kijken.
> Misschien ook leuk om naar deze home-page te gaan
> www.onzetaal.nl
> Er is ook een Nederlands-Zuidafrikaanse vereniging in Amsterdam
> home-page Zuid-Afrika Huis ....http://home.wxs.nl/~nzav
>
> Grt
> Emmy
>
>
>
>
> "E Bessinger" schreef in bericht
> news:3a3258fe.0@news1.mweb.co.za...
>> Interesante stukie raak geloop by http://www.afrikaans.nu/pag2.htm
>> --------------------------------------
>> Ek stap vir die eerste keer in September 1991 die vliegtuig af in 'n
>> vreemde land: Vlaandere. Twee skokke tref my. Ek verstaan die vreemde
>> taal in die vreemde land so goed as volledig (die taal van die radio en
>> televisie: die standaardtaalsprekers) sonder ooit een enkele taalles
>> daarin te gevolg het. Dit het ek vreemd gevind! Die tweede skok was dat
>> ek sommige Vlaminge nie kon verstaan nie - soms hoegenaamd nie (die
>> dialekspreker). Dieselfde taal verstaan ek dus soms wel en soms nie.
>> Tydens my studie van vier jaar aan die Vrije Universiteit Brussel, moes
>> ek die volgende vasstel:
>> 1) Vlaams: Daar bestaan geen Vlaamse kultuurtaal nie, en word "Vlaams"
>> op geen taalskool en op geen universiteit aangebied nie. Die omgangstaal
>> van die Vlaming is een van vele Vlaamse dialekte, maar sy kultuurtaal is
>> Standaardnederlands.
>> 2) Taalafstand: Daar is heelwat Vlaamse dialekte wat veel verder afwyk
>> van Standaardnederlands as wat Afrikaans dit doen. Die algemene
>> opvatting in Suid-Afrika is dat ons omgangstaal (Afrikaans) al so ver
>> van ons kultuurtaal (Nederlands) gaan afwyk het, dat dit nodig was om
>> ons omgangstaal te standaardiseer. As die breedte van die kloof tussen
>> spreek- en skryftaal 'n faktor was, moes hierdie verafwykende Vlaamse
>> dialekte immers eerder kultuurtale geword het as Afrikaans. Die argument
>> dat ons omgangstaal in Suid-Afrika al so ver van Nederlands begin afwyk
>> het (en op grond hiervan gestandaardiseer moes word) is onjuis.
>> 3) Vermenging: In Suid-Afrika aanvaar ons dat Afrikaans 'n vermengde
>> taal is. Dit is eweneens onjuis. Wanneer jy 'n Afrikaanse boek op 'n
>> onbepaalde open en begin lees, moet daar lank gelees word voordat jy op
>> 'n nie-Nederlandse woord afkom (uitgesonderd die woordjie baie). Die
>> Afrikaanse leksikon is vir seker goed 95% Nederlands, en dit maak nie
>> van Afrikaans 'n vermengde taal nie.
>> 4) Ander taalbewegings: Nie alleen wou die Vlaminge van Nederlands op
>> Vlaams oorstap nie, maar het ons ook ander bewegings gesien wat eie
>> kultuurtale voorgestaan het, naamlik: in Amerika, Brasilië, Quebek en
>> Noorweë (die taalbeweging in Noorweë was wel suksesvol, maar is tans
>> besig om te misluk). Behalwe vir die Afrikaanse beweging (en Nynorsk),
>> het al die ander bewegings misluk. Waarom?
>> 5) Kultuurtaal versus dialek: Vanaf 1652 het die Afrikaner 'n
>> harmonieuse taalverhouding geken tussen sy omgangstaal (Afrikaans) en sy
>> kultuurtaal (Nederlands) - waar ons vandag nog sodanige verhouding ken
>> in Nederland, Vlaandere en Suriname. Die Afrikaanse beweging het aan ons
>> voorgehou dat dit abnormaal is om een taal (kultuurtaal) te skryf en 'n
>> ander (dialek) te praat. Waarom was dit by ons abnormaal (geword),
>> terwyl dit tot en met vandag in Vlaandere, Nederland en Suriname nie
>> abnormaal is nie en waarom dan 1925 en nie 1700 of 1800 nie? Sien ook
>> diglossie en standaardtaal-dialekverhouding.
>> 6) Wie wou afstap van Nederlands: In die vorige eeue was in Suid-Afrika
>> vele Nederlandse dialekte gepraat, vandag bekend as: Oosgrens Afrikaans,
>> Oranjerivier Afrikaans, Kaapse Afrikaans en Griekwa Afrikaans
>> (laasgenoemde uitgestorwe). Alleen die Oosgrensafrikaner wou gaan
>> skryf soos hy praat. 'n Groot groep, naamlik Kaapse Afrikaners stel
>> tot en met vandag nie daarin belang om te skryf soos jy praat nie -
>> dus af te stap op 'n eie kultuurtaal met 'n eie spelling en grammatika.
>> 7) Grondwet: Die grondwet van Suid-Afrika van 1910 bepaal dat SA twee
>> amptelike tale had: Nederlands en Engels. Gedurende 1925 word Afrikaans
>> gelykgestel (let wel gelykgestel) met Nederlands, teruggedateerd tot en
>> met 1910 (waarom die terugdatering?). Die grondwet het geloop tot 1961.
>> Toe kry ons 'n nuwe. Hierin was Afrikaans en Engels die amptelike tale,
>> maar in 'n subklousule was vermeld dat by Afrikaans ook Nederlands
>> bedoel was. Het Suid-Afrika tussen 1910 en 1984 twee of drie amptelike
>> tale gehad? Twéé, want Afrikaans en Nederlands was as sinonieme beskou -
>> dieselfde taal. Hierdie sinonimiteit bestaan vandag nie. Waarom nie en
>> wat het dan intussen verander - ons taal of ons taalpersepsie?
>> 8) Spelling: Waarom is daar van die Nederlandse spelling afgestap? Vele
>> woorde soos: universitaire, provincie, produktie, nationaal, jij,
>> duivel, zwart, ensovoorts, word in Afrikaans nie anders uitgespreek as
>> in Nederlands nie. Nietemin het ons die spelling gaan wysig. Waarom?
>> 9) Die voorstanders van Afrikaans (as ons kultuurtaal) het laat hoor dat
>> bitter weinig Afrikaners teen die eeuwending Nederlands as omgangstaal
>> gebruik het nie. Maar in Nederland het teen die dertigerjare nog maar 3%
>> van die bevolking Standaardnederlands as omgangstaal gebruik. In
>> Vlaandere het die Vlaminge teen die sestigerjare nog nie die 3% peil
>> gehaal nie (sommige wetenskappers meen dat dit maar 1% was). Uit
>> ondersoek blyk dat nog nie 20% van die Vlaminge vandag
>> Standaardnederlands as omgangstaal gebruik nie. Die Afrikaner was wat sy
>> taalgebruik betref, geen uitsondering op Nederland en veral Vlaandere
>> nie.
>> 10) Geografiese afstand: Aan die Afrikaner is voorgehou dat Nederlands
>> nie meer as taalmodel kon dien nie omdat Nederland en Vlaandere te ver
>> weg sit. En Londen en haar dogters dan? Tussen Brittanje en haar ander
>> erfgename sit ook heelwat kilometers, en tussen Portugal en Brasilië, en
>> tussen Frankryk en Quebek, en tussen Spanje en Latyns-Amerika, en tussen
>> Nederland en Suriname gaap dieselfde duisende kilometers.
>> 11) Taalmodel: Sommige voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika het
>> laat weet dat ons selfs sonder moeite Nederlands ook as ons omgangstaal
>> sou kon gebruik. In Vlaandere is dit opmerklik dat die ouer generasie
>> die moeilikste verstaan word. Hulle omgangstaal staan die verste van
>> Standaardnederlands weg. Middeljariges is makliker verstaanbaar, maar
>> die jeug gebruik 'n klokheldere verstaanbare taal. Per geslag word
>> dialekgoed laat val ten gunste van Standaardnederlands (sommige
>> wetenskappers meen tot 20% dialekgoed per geslag). Per geslag word daar
>> oorgestap op Standaardnederlands. Hierdie model laat sien dat die
>> voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika gelyk gehad het.
>> ------------------------------------------------------------ ------------
>> --------
>> Waar kom Afrikaans vandaan?
>> Die herkoms van die Afrikaanse omgangstaal: Aan die Kaap het nuwe
>> omgangstale verrys soos oral ter wêreld gebeur het. Uiteraard het
>> taalkontak 'n rol gaan speel asook isolasie (afstand tussen die Kaap en
>> Nederland), maar nog twee aspekte het ook 'n rol gespeel: Nederlandse
>> dialeksprekers het na die Kaap verhuis en geen standaardtaalsprekers
>> nie. Daar moes 'n proses van gelykmaking tussen die dialekte gaan
>> afspeel het - behoud van taalgoed wat ook in ander dialekte voorkom en
>> weglating van dit wat in die ander dialekte ongebruiklik was. Ten tweede
>> was daar ook 'n proses van taalvereenvoudiging. Afrikaans is immers
>> gewoon vereenvoudigde Nederlands. Hierdie proses is en was nie uniek aan
>> Suid-Afrika en Afrikaans nie. Taalvereenvoudiging kom voor by
>> laaggeskoolde en ekonomies agtergestelde groepe, hetsy in die slopwyke
>> van stede, hetsy op die uitgetrekte platteland. Die taalkode van hierdie
>> groepe is altyd armer en eenvoudiger as die van die stedelike elite. In
>> hierdie teelaarde aan die Kaap, het nuwe Nederlandse (Afrikaanse)
>> omgangstale verrys. 'n Nuwe omgangstaal hoef nie te lei tot 'n nuwe
>> kultuurtaal nie.
>> Die herkoms van die Afrikaanse kultuurtaal: Die skepping van die
>> Afrikaanse kultuurtaal het aktiewe maakwerk vereis. Hierdie
>> kultuurvariëteit is vir 'n groot stuk op despotiese wyse rondom 'n tafel
>> gemaak. Wat alles uit Nederlands gehaal moes word en onder Afrikaans
>> staangemaak moes word, het tot vurige diskussies gelei, waar die
>> taalmakers hulle weinig aan gesteur het. Alleen oor die imperfektum het
>> daar twintig lange jare van diskussie gegaan, voordat dit met 'n
>> pennestreep uit Afrikaans geskep was (vandag die enigste Germaanse taal
>> daarsonder).
>> ------------------------------------------------------------ ------------
>> --------
>> Waarom het ons Afrikaans as nuwe kultuurtaal gaan invoer?
>> Daar was ook ander volke wat gaan poog het met eie tale, naamlik:
>> Amerikaners, Vlaminge, Brasiliane, Quebekkers en Noorweërs. Wanneer 'n
>> mens hierdie pogings naloop, vind 'n mens ook dieselfde taalargumente as
>> wat in Suid-Afrika aangevoer was. Ook onder hierdie volkere was daar
>> mense wat wou gaan skryf soos hulle praat. Hulle begeerte het
>> uitgegaan na 'n eie inheemse kultuurtaal.
>> Die belangrikste rede waarom ons vandag met 'n taal sit wat ons
>> Afrikaans noem, lê in ons bevolkingsamestelling in Suid-Afrika. In breë
>> kan die ondersteuners van 'n eie nuwe taal (oral ter wêreld) aan die
>> volgende gekenmerk word: die groep is nasionalisties gemobiliseerd, laag
>> geskoold of ongeskoold, plattelanders, arm, emosionele denkers en voorts
>> is die groep ook geïnteresseerd in taal as simbool. Die ander pool
>> (behoud van gevestigde kultuurtaal) is nie so seer nasionalisties
>> gemobiliseerd nie, geskoold of hoog geskoold, vorm die elite, is
>> stedelinge, ekonomies welvarend, rasionele denkers en voorts
>> geïnteresseerd in taal as instrument.
>> Die verre meerderheid van ons Afrikaners was tot vroeg dié eeu nog arm
>> (dink aan die armblanke vraagstuk), laag geskoold (my volk gaan ten
>> onder weens 'n gebrek aan kennis - Paul Kruger), plattelanders en sterk
>> nasionalisties gemobiliseerd. Die teenpool wat voorstaanders was van die
>> behoud van Nederlands, was getalsgewys te klein om die ander pool in
>> bedwang te kon hou. In al die ander lande waar soortgelyke taalbewegings
>> was, was die 'geskoolde pool' sterk genoeg om die 'ongeskoolde pool' teë
>> te hou. Dit is om die rede dat die ander taalbewegings misluk het en die
>> van ons geluk het.
>> ------------------------------------------------------------ ------------
>> --------
>> Die gevolge van die oorstap op 'n nuwe kultuurtaal
>> Die afstap van Nederlands op Afrikaans as ons kultuurtaal, het ons meer
>> verdriet gebring as heil.
>> In die Nederlandse taalgebied word tans ongeveer 20,000 boektitels per
>> jaar op die mark gebring. In Afrikaans sowat 3,500. 'n Vlaamse of
>> Nederlandse biblioteek of boekwinkel staan vol Nederlandstalige werke,
>> met op 'n rakkie boeke in ander tale. Dit is die geval in Suid-Afrika
>> nie, inteendeel. Het ons by Nederlands as kultuurtaal gehou was alle
>> Nederlandstalige boeke ook in Suid-Afrika vir die Afrikaner beskikbaar
>> en vice versa.
>> Afrikaans het stigmataal geword. Apartheidstaal. Het ons by Nederlands
>> as kultuurtaal gehou was die stigmatisering nie moontlik nie, want dan
>> was ons taal 'n internasionale taal, soos wat dit tot en met 1925 was.
>> Die amptelike taal van Namibië sou Nederlands gewees het en nie Engels
>> nie (Afrikaans is daar die lingua franca en Afrikaans = Nederlands).
>> Van die 4,000 Nederlandstalige tydskrifte sou daar ook op ons
>> winkelrakke gepryk het, waar Engels nou heers. Dan was trouens alle
>> Nederlandstalige kultuurprodukte uit die hele Nederlandse taalgebied
>> (Zuid-Afrika, Vlaanderen, Nederland en Suriname) gemeengoed, soos tans
>> vir Engels in die Engelstalige lande.
>> In Vlaandere word weekliks 'n Nederlandstalige "top tien" musiekprogram
>> op TV en radio aangebied. In Suid-Afrika is dit met die skrapse aanbod
>> van Afrikaanstalige musiek gewoon onmoontlik, maar sou moontlik gewees
>> het indien ons by Nederlands as kultuurtaal gehou het.
>> Dan het ek dit ook oor video's, rekenaarprogramme, rekenaarspelletjies,
>> tv-programme, films, ens., wat ek in Nederlands ken, maar soms ver
>> daarna moet soek in Afrikaans. Het ons by Nederlands as kultuurtaal
>> gehou was dié produkte in my moedertaal wel vir my as Afrikaner
>> beskikbaar en vice versa.
>> Tot en met 1925 was Nederlands so deel van die Afrikaner soos pap en
>> boerewors. Die taal was koesterend aan die hart gedruk. Ons het die
>> Groot Trek aangepak met Nederlands as kultuurtaal en Afrikaans as
>> omgangstaal en so ook die Anglo-Boereoorlog. Ons het trouens die Groot
>> Trek en die Anglo-Boereoorlog aangepak om ons taal en kultuur te beskerm
>> en te verdedig teen die Engelse taal en kultuur. Hierdie taal wat ons so
>> kragdadig wou beskerm het, was Nederlands. Hy was van ons. Hy was
>> eiegoed. Vandag is dieselfde taal andermansgoed. Engels, die taal
>> waarteen ons ten stryde getrek het, is vandag kwasi-eiegoed.
>> Ons taalskeiding met Nederlands het vir ons geen verryking ingehou nie
>> en is 'n tragiese gebeurtenis in ons taalgeskiedenis
>
|
|
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37665 is 'n antwoord op boodskap #37657] |
So, 10 Desember 2000 14:02 |
Suzan
Boodskappe: 42
Geregistreer: Desember 1999
Karma: 0
|
Volle Lid |
|
|
Een van de antwoorden op nl taal
Grt
Emmy
> De evolutie die het Afrikaans heeft ondergaan is wel van die aard, dat men
> niet meer kan spreken van een Nederlands dialect, maar wel van een variëteit
> van het Nederlands. Zo men in Zuid-Afrika deze variëteit als aparte taal
> wil
> bestempelen, dan is dit hun goed recht, maar blijkbaar zijn niet alle Zuid-
> Afrikanen het hiermee eens. Ik kan de gedachtengang van de steller van het
> artikel goed begrijpen. In Vlaanderen is er een tijd geweest dat men hier
> voor
> hetzelfde probleem stond. Er bestond hier toen een aparte spellingcommissie
> (19de eeuw) of wat daar moest voor doorgaan. Er bestond een beweging
> die niets te maken wou hebben met het Nederlands uit het Noorden. De
> grote Vlaamse dichter Guido Gezelle was eern fervent tegenstander van dit
> soort Nederlands. De redenen waarom dit verschil er gekomen is zijn genoeg-
> zaam bekend en gekend. Maar de grenzen tussen Nood en Zuid zijn met het
> verloop der jaren vervaagd en de taal groeide naar eenheid. Met Zuid-Afrika
> is de situatie totaal verschillend, in die zin dat er geen landsgrenzen zijn
> die kun-
> nen vervagen. De geografische afstand blijft wat hij is. We kunnen het
> inderdaad
> jammer vinden dat Zuid-Afrika ooit gekozen heeft om van de spreektaal ook de
> officiële taal te maken. Voor taalkundigen is het een interessant
> studieobject.
> Voor de Zuid-Afrikanen mogelijk en gemiste kans. Een kans die wij hier in
> Vlaanderen gelukkig _ niet_ gemist hebben.
>
> Beste groeten,
> Michel
"Jan" skryf in boodskap news:t34tm6451ca59f@corp.supernews.com...
> Ek het self nadat ek 'n paar keer België (en Vlaandere) besoek het myself
> afgevra waarom Afrikaans as 'n aparte (no pun intended) taal gedefinieer is.
> 'n Vriend wat Surinam besoek het en in die Amazone ingevaar het was verbaas
> dat die Indiane wat hy daar teëgekom het "Afrikaans" kon praat en
> "Afrikaanse" name vir die plante en diere gehad het. Ek het tot die
> gevolgtrekking gekom dat Afrikaans om politieke nasionalisties redes as 'n
> aparte taal gedefinieer is. Sederdien sluit ek op my resume (CV) in dat ek
> ook Nederlands kan lees en verstaan wat die reine waarheid is.
>
>
> E Bessinger wrote in message ...
>> Interesante stukie raak geloop by http://www.afrikaans.nu/pag2.htm
>>
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37680 is 'n antwoord op boodskap #37659] |
Ma, 11 Desember 2000 14:07 |
Skunk
Boodskappe: 192
Geregistreer: September 2000
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Ek het gedink dis bietjie gewaagd om so iets sommer op jou CV te sit!!!
Daar's 'n lys so lank soos my arm van "vreemde" Nederlandse woorde, wat ons
nie in Afrikaans gebruik nie. (Ook andersom)
Maklikste om te onthou, in Afrikaans sê ons iets is lekker, al kan jy dit
nie eet nie. In NL word dit leuk genoem. Ook in NL "lekker" as jy dit kan
eet. "Een leuke meid" is egter nie lekker nie, maar oulik. Amper soos die
engelse "nice".
Jan schreef in berichtnieuws
t351ebt6rjgef0@corp.supernews.com...
> Wat beteken "leuk". Is daar iewers 'n Nederlanse verklarende woordeboek
> online?
>
> Suzan wrote in message ...
>> Ik heb je berichtej .....erg leuk....gezet op een Nederlands nieuwsgroep
>> ....nl.taal
>> Mischien kan je daar gaan kijken.
>> Misschien ook leuk om naar deze home-page te gaan
>> www.onzetaal.nl
>> Er is ook een Nederlands-Zuidafrikaanse vereniging in Amsterdam
>> home-page Zuid-Afrika Huis ....http://home.wxs.nl/~nzav
>>
>> Grt
>> Emmy
>>
>>
>>
>>
>> "E Bessinger" schreef in bericht
>> news:3a3258fe.0@news1.mweb.co.za...
>>> Interesante stukie raak geloop by http://www.afrikaans.nu/pag2.htm
>
>>> --------------------------------------
>>> Ek stap vir die eerste keer in September 1991 die vliegtuig af in 'n
>>> vreemde land: Vlaandere. Twee skokke tref my. Ek verstaan die vreemde
>>> taal in die vreemde land so goed as volledig (die taal van die radio
>> en
>>> televisie: die standaardtaalsprekers) sonder ooit een enkele taalles
>>> daarin te gevolg het. Dit het ek vreemd gevind! Die tweede skok was
>> dat
>>> ek sommige Vlaminge nie kon verstaan nie - soms hoegenaamd nie (die
>>> dialekspreker). Dieselfde taal verstaan ek dus soms wel en soms nie.
>>> Tydens my studie van vier jaar aan die Vrije Universiteit Brussel,
>> moes
>>> ek die volgende vasstel:
>
>>> 1) Vlaams: Daar bestaan geen Vlaamse kultuurtaal nie, en word "Vlaams"
>>> op geen taalskool en op geen universiteit aangebied nie. Die
>> omgangstaal
>>> van die Vlaming is een van vele Vlaamse dialekte, maar sy kultuurtaal
>> is
>>> Standaardnederlands.
>
>>> 2) Taalafstand: Daar is heelwat Vlaamse dialekte wat veel verder afwyk
>>> van Standaardnederlands as wat Afrikaans dit doen. Die algemene
>>> opvatting in Suid-Afrika is dat ons omgangstaal (Afrikaans) al so ver
>>> van ons kultuurtaal (Nederlands) gaan afwyk het, dat dit nodig was om
>>> ons omgangstaal te standaardiseer. As die breedte van die kloof tussen
>>> spreek- en skryftaal 'n faktor was, moes hierdie verafwykende Vlaamse
>>> dialekte immers eerder kultuurtale geword het as Afrikaans. Die
>> argument
>>> dat ons omgangstaal in Suid-Afrika al so ver van Nederlands begin
>> afwyk
>>> het (en op grond hiervan gestandaardiseer moes word) is onjuis.
>
>>> 3) Vermenging: In Suid-Afrika aanvaar ons dat Afrikaans 'n vermengde
>>> taal is. Dit is eweneens onjuis. Wanneer jy 'n Afrikaanse boek op 'n
>>> onbepaalde open en begin lees, moet daar lank gelees word voordat jy
>> op
>>> 'n nie-Nederlandse woord afkom (uitgesonderd die woordjie baie). Die
>>> Afrikaanse leksikon is vir seker goed 95% Nederlands, en dit maak nie
>>> van Afrikaans 'n vermengde taal nie.
>
>>> 4) Ander taalbewegings: Nie alleen wou die Vlaminge van Nederlands op
>>> Vlaams oorstap nie, maar het ons ook ander bewegings gesien wat eie
>>> kultuurtale voorgestaan het, naamlik: in Amerika, Brasilië, Quebek en
>>> Noorweë (die taalbeweging in Noorweë was wel suksesvol, maar is tans
>>> besig om te misluk). Behalwe vir die Afrikaanse beweging (en Nynorsk),
>>> het al die ander bewegings misluk. Waarom?
>
>>> 5) Kultuurtaal versus dialek: Vanaf 1652 het die Afrikaner 'n
>>> harmonieuse taalverhouding geken tussen sy omgangstaal (Afrikaans) en
>> sy
>>> kultuurtaal (Nederlands) - waar ons vandag nog sodanige verhouding ken
>>> in Nederland, Vlaandere en Suriname. Die Afrikaanse beweging het aan
>> ons
>>> voorgehou dat dit abnormaal is om een taal (kultuurtaal) te skryf en '
>> n
>>> ander (dialek) te praat. Waarom was dit by ons abnormaal (geword),
>>> terwyl dit tot en met vandag in Vlaandere, Nederland en Suriname nie
>>> abnormaal is nie en waarom dan 1925 en nie 1700 of 1800 nie? Sien ook
>>> diglossie en standaardtaal-dialekverhouding.
>
>>> 6) Wie wou afstap van Nederlands: In die vorige eeue was in
>> Suid-Afrika
>>> vele Nederlandse dialekte gepraat, vandag bekend as: Oosgrens
>> Afrikaans,
>>> Oranjerivier Afrikaans, Kaapse Afrikaans en Griekwa Afrikaans
>>> (laasgenoemde uitgestorwe). Alleen die Oosgrensafrikaner wou gaan
>>> ''skryf soos hy praat''. 'n Groot groep, naamlik Kaapse Afrikaners
>> stel
>>> tot en met vandag nie daarin belang om te ''skryf soos jy praat''
>> nie -
>>> dus af te stap op 'n eie kultuurtaal met 'n eie spelling en
>> grammatika.
>
>>> 7) Grondwet: Die grondwet van Suid-Afrika van 1910 bepaal dat SA twee
>>> amptelike tale had: Nederlands en Engels. Gedurende 1925 word
>> Afrikaans
>>> gelykgestel (let wel gelykgestel) met Nederlands, teruggedateerd tot
>> en
>>> met 1910 (waarom die terugdatering?). Die grondwet het geloop tot
>> 1961.
>>> Toe kry ons 'n nuwe. Hierin was Afrikaans en Engels die amptelike
>> tale,
>>> maar in 'n subklousule was vermeld dat by Afrikaans ook Nederlands
>>> bedoel was. Het Suid-Afrika tussen 1910 en 1984 twee of drie amptelike
>>> tale gehad? Tw��, want Afrikaans en Nederlands was as sinonieme
>> beskou -
>>> dieselfde taal. Hierdie sinonimiteit bestaan vandag nie. Waarom nie en
>>> wat het dan intussen verander - ons taal of ons taalpersepsie?
>
>>> 8) Spelling: Waarom is daar van die Nederlandse spelling afgestap?
>> Vele
>>> woorde soos: universitaire, provincie, produktie, nationaal, jij,
>>> duivel, zwart, ensovoorts, word in Afrikaans nie anders uitgespreek as
>>> in Nederlands nie. Nietemin het ons die spelling gaan wysig. Waarom?
>
>>> 9) Die voorstanders van Afrikaans (as ons kultuurtaal) het laat hoor
>> dat
>>> bitter weinig Afrikaners teen die eeuwending Nederlands as omgangstaal
>>> gebruik het nie. Maar in Nederland het teen die dertigerjare nog maar
>> 3%
>>> van die bevolking Standaardnederlands as omgangstaal gebruik. In
>>> Vlaandere het die Vlaminge teen die sestigerjare nog nie die 3% peil
>>> gehaal nie (sommige wetenskappers meen dat dit maar 1% was). Uit
>>> ondersoek blyk dat nog nie 20% van die Vlaminge vandag
>>> Standaardnederlands as omgangstaal gebruik nie. Die Afrikaner was wat
>> sy
>>> taalgebruik betref, geen uitsondering op Nederland en veral Vlaandere
>>> nie.
>
>>> 10) Geografiese afstand: Aan die Afrikaner is voorgehou dat Nederlands
>>> nie meer as taalmodel kon dien nie omdat Nederland en Vlaandere te ver
>>> weg sit. En Londen en haar dogters dan? Tussen Brittanje en haar ander
>>> erfgename sit ook heelwat kilometers, en tussen Portugal en Brasilië,
>> en
>>> tussen Frankryk en Quebek, en tussen Spanje en Latyns-Amerika, en
>> tussen
>>> Nederland en Suriname gaap dieselfde duisende kilometers.
>
>>> 11) Taalmodel: Sommige voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika het
>>> laat weet dat ons selfs sonder moeite Nederlands ook as ons
>> omgangstaal
>>> sou kon gebruik. In Vlaandere is dit opmerklik dat die ouer generasie
>>> die moeilikste verstaan word. Hulle omgangstaal staan die verste van
>>> Standaardnederlands weg. Middeljariges is makliker verstaanbaar, maar
>>> die jeug gebruik 'n klokheldere verstaanbare taal. Per geslag word
>>> dialekgoed laat val ten gunste van Standaardnederlands (sommige
>>> wetenskappers meen tot 20% dialekgoed per geslag). Per geslag word
>> daar
>>> oorgestap op Standaardnederlands. Hierdie model laat sien dat die
>>> voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika gelyk gehad het.
>
>
>>> ------------------------------------------------------------ ----------
>> --
>>> --------
>
>>> Waar kom Afrikaans vandaan?
>
>>> Die herkoms van die Afrikaanse omgangstaal: Aan die Kaap het nuwe
>>> omgangstale verrys soos oral ter wêreld gebeur het. Uiteraard het
>>> taalkontak 'n rol gaan speel asook isolasie (afstand tussen die Kaap
>> en
>>> Nederland), maar nog twee aspekte het ook 'n rol gespeel: Nederlandse
>>> dialeksprekers het na die Kaap verhuis en geen standaardtaalsprekers
>>> nie. Daar moes 'n proses van gelykmaking tussen die dialekte gaan
>>> afspeel het - behoud van taalgoed wat ook in ander dialekte voorkom en
>>> weglating van dit wat in die ander dialekte ongebruiklik was. Ten
>> tweede
>>> was daar ook 'n proses van taalvereenvoudiging. Afrikaans is immers
>>> gewoon vereenvoudigde Nederlands. Hierdie proses is en was nie uniek
>> aan
>>> Suid-Afrika en Afrikaans nie. Taalvereenvoudiging kom voor by
>>> laaggeskoolde en ekonomies agtergestelde groepe, hetsy in die slopwyke
>>> van stede, hetsy op die uitgetrekte platteland. Die taalkode van
>> hierdie
>>> groepe is altyd armer en eenvoudiger as die van die stedelike elite.
>> In
>>> hierdie teelaarde aan die Kaap, het nuwe Nederlandse (Afrikaanse)
>>> omgangstale verrys. 'n Nuwe omgangstaal hoef nie te lei tot 'n nuwe
>>> kultuurtaal nie.
>
>>> Die herkoms van die Afrikaanse kultuurtaal: Die skepping van die
>>> Afrikaanse kultuurtaal het aktiewe maakwerk vereis. Hierdie
>>> kultuurvariëteit is vir 'n groot stuk op despotiese wyse rondom 'n
>> tafel
>>> gemaak. Wat alles uit Nederlands gehaal moes word en onder Afrikaans
>>> staangemaak moes word, het tot vurige diskussies gelei, waar die
>>> taalmakers hulle weinig aan gesteur het. Alleen oor die imperfektum
>> het
>>> daar twintig lange jare van diskussie gegaan, voordat dit met 'n
>>> pennestreep uit Afrikaans geskep was (vandag die enigste Germaanse
>> taal
>>> daarsonder).
>
>
>>> ------------------------------------------------------------ ----------
>> --
>>> --------
>
>>> Waarom het ons Afrikaans as nuwe kultuurtaal gaan invoer?
>
>>> Daar was ook ander volke wat gaan poog het met eie tale, naamlik:
>>> Amerikaners, Vlaminge, Brasiliane, Quebekkers en Noorweërs. Wanneer 'n
>>> mens hierdie pogings naloop, vind 'n mens ook dieselfde taalargumente
>> as
>>> wat in Suid-Afrika aangevoer was. Ook onder hierdie volkere was daar
>>> mense wat wou gaan ''skryf soos hulle praat''. Hulle begeerte het
>>> uitgegaan na 'n eie ''inheemse'' kultuurtaal.
>
>>> Die belangrikste rede waarom ons vandag met 'n taal sit wat ons
>>> Afrikaans noem, lê in ons bevolkingsamestelling in Suid-Afrika. In
>> breë
>>> kan die ondersteuners van 'n eie nuwe taal (oral ter wêreld) aan die
>>> volgende gekenmerk word: die groep is nasionalisties gemobiliseerd,
>> laag
>>> geskoold of ongeskoold, plattelanders, arm, emosionele denkers en
>> voorts
>>> is die groep ook geïnteresseerd in taal as simbool. Die ander pool
>>> (behoud van gevestigde kultuurtaal) is nie so seer nasionalisties
>>> gemobiliseerd nie, geskoold of hoog geskoold, vorm die elite, is
>>> stedelinge, ekonomies welvarend, rasionele denkers en voorts
>>> geïnteresseerd in taal as instrument.
>
>>> Die verre meerderheid van ons Afrikaners was tot vroeg dié eeu nog arm
>>> (dink aan die armblanke vraagstuk), laag geskoold (my volk gaan ten
>>> onder weens 'n gebrek aan kennis - Paul Kruger), plattelanders en
>> sterk
>>> nasionalisties gemobiliseerd. Die teenpool wat voorstaanders was van
>> die
>>> behoud van Nederlands, was getalsgewys te klein om die ander pool in
>>> bedwang te kon hou. In al die ander lande waar soortgelyke
>> taalbewegings
>>> was, was die 'geskoolde pool' sterk genoeg om die 'ongeskoolde pool'
>> te�
>>> te hou. Dit is om die rede dat die ander taalbewegings misluk het en
>> die
>>> van ons geluk het.
>
>
>>> ------------------------------------------------------------ ----------
>> --
>>> --------
>
>>> Die gevolge van die oorstap op 'n nuwe kultuurtaal
>
>>> Die afstap van Nederlands op Afrikaans as ons kultuurtaal, het ons
>> meer
>>> verdriet gebring as heil.
>
>>> In die Nederlandse taalgebied word tans ongeveer 20,000 boektitels per
>>> jaar op die mark gebring. In Afrikaans sowat 3,500. 'n Vlaamse of
>>> Nederlandse biblioteek of boekwinkel staan vol Nederlandstalige werke,
>>> met op 'n rakkie boeke in ander tale. Dit is die geval in Suid-Afrika
>>> nie, inteendeel. Het ons by Nederlands as kultuurtaal gehou was alle
>>> Nederlandstalige boeke ook in Suid-Afrika vir die Afrikaner beskikbaar
>>> en vice versa.
>
>>> Afrikaans het stigmataal geword. Apartheidstaal. Het ons by Nederlands
>>> as kultuurtaal gehou was die stigmatisering nie moontlik nie, want dan
>>> was ons taal 'n internasionale taal, soos wat dit tot en met 1925 was.
>>> Die amptelike taal van Namibië sou Nederlands gewees het en nie Engels
>>> nie (Afrikaans is daar die lingua franca en Afrikaans = Nederlands).
>
>>> Van die 4,000 Nederlandstalige tydskrifte sou daar ook op ons
>>> winkelrakke gepryk het, waar Engels nou heers. Dan was trouens alle
>>> Nederlandstalige kultuurprodukte uit die hele Nederlandse taalgebied
>>> (Zuid-Afrika, Vlaanderen, Nederland en Suriname) gemeengoed, soos tans
>>> vir Engels in die Engelstalige lande.
>
>>> In Vlaandere word weekliks 'n Nederlandstalige 'top tien'
>> musiekprogram
>>> op TV en radio aangebied. In Suid-Afrika is dit met die skrapse aanbod
>>> van Afrikaanstalige musiek gewoon onmoontlik, maar sou moontlik gewees
>>> het indien ons by Nederlands as kultuurtaal gehou het.
>
>>> Dan het ek dit ook oor video's, rekenaarprogramme,
>> rekenaarspelletjies,
>>> tv-programme, films, ens., wat ek in Nederlands ken, maar soms ver
>>> daarna moet soek in Afrikaans. Het ons by Nederlands as kultuurtaal
>>> gehou was dié produkte in my moedertaal wel vir my as Afrikaner
>>> beskikbaar en vice versa.
>
>>> Tot en met 1925 was Nederlands so deel van die Afrikaner soos pap en
>>> boerewors. Die taal was koesterend aan die hart gedruk. Ons het die
>>> Groot Trek aangepak met Nederlands as kultuurtaal en Afrikaans as
>>> omgangstaal en so ook die Anglo-Boereoorlog. Ons het trouens die Groot
>>> Trek en die Anglo-Boereoorlog aangepak om ons taal en kultuur te
>> beskerm
>>> en te verdedig teen die Engelse taal en kultuur. Hierdie taal wat ons
>> so
>>> kragdadig wou beskerm het, was Nederlands. Hy was van ons. Hy was
>>> eiegoed. Vandag is dieselfde taal andermansgoed. Engels, die taal
>>> waarteen ons ten stryde getrek het, is vandag kwasi-eiegoed.
>
>>> Ons taalskeiding met Nederlands het vir ons geen verryking ingehou nie
>>> en is 'n tragiese gebeurtenis in ons taalgeskiedenis
>
>
>
>>
>
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37681 is 'n antwoord op boodskap #37660] |
Ma, 11 Desember 2000 14:12 |
Skunk
Boodskappe: 192
Geregistreer: September 2000
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Ek het weer te vinnig gepraat. Hier help Arthur jou ook.
Interessant dat hy die woord "aardig" noem. In NL is dit 'n positiewe
eienskap, in Afr, negatief! Leuk hê?
Skunk
Arthur Hagen schreef in berichtnieuws
90u5lu$q28$1@news.kabelfoon.nl...
> Jan schreef...
>> Wat beteken "leuk".
>
> Meestal betekent dit zoiets als oulik, maar aardig en prettig zijn ook
> betekenissen van leuk.
>
>> Is daar iewers 'n Nederlanse verklarende woordeboek
>> online?
>
> Geen idee, ik heb wel een site gevonden die vertalingen in oa Engels, Duits
> en Frans biedt:
> http://www.logos.it/dictionary/owa/sp?lg=NL
>
> Groeten,
> Arthur
>
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37683 is 'n antwoord op boodskap #37680] |
Ma, 11 Desember 2000 16:55 |
Arthur Hagen
Boodskappe: 559
Geregistreer: Julie 2001
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
"Skunk" schreef...
> Ek het gedink dis bietjie gewaagd om so iets sommer op jou CV te sit!!!
> Daar's 'n lys so lank soos my arm van "vreemde" Nederlandse woorde, wat ons
> nie in Afrikaans gebruik nie. (Ook andersom)
We zouden eigenlijk eens zo'n lijst moet gaan bijhouden. Of bestaat zoiets
al ergens op het Net?
> Maklikste om te onthou, in Afrikaans sê ons iets is lekker, al kan jy dit
> nie eet nie. In NL word dit leuk genoem. Ook in NL "lekker" as jy dit kan
> eet. "Een leuke meid" is egter nie lekker nie, maar oulik. Amper soos die
> engelse "nice".
Toch niet helemaal, hoor Skunk. Het kan ook lekker weer zijn of een dame kan
een lekker geurtje op hebben. Onze nieuwe auto rijdt lekker, mijn verbinding
met Internet werkt na wekenlang tobben ook weer lekker en het wegwerken van
de achterstanden op het werk schiet ook lekker op. En een lekkere meid is
ook nooit weg ;)
Ik vermoed zelf dat "lekker" in beide talen op vrijwel dezelfde manier wordt
gebruikt, of heb jij andere ervaringen daarmee?
Andersom is oulik voor een Nederlander (met tenminste enig taalgevoel)
makkelijk te begrijpen, ook al wordt het woord olijk niet zo vaak meer
gebruikt. Op Napster kun je nog wel een vrij recent (en grappig) nummer van
Brigitte Kaandorp, "Olijke Meisjes", vinden, dus helemaal in onbruik is het
woord nog niet.
Groeten,
Arthur
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37686 is 'n antwoord op boodskap #37653] |
Ma, 11 Desember 2000 22:17 |
|
|
Oorspronklik gepos deur: @home.com
Simon van der Schans wrote:
> Om olik te voel in Afrikaans is om naar te voel.
>
>
"Olik" is darem nie net "om naar te voel" nie.Ek dink om olik te
voel, beteken ook dat jy
siekerig voel, nie jou beste voel nie. Ek dink
ek kan olik voel, sonder om spesifiek naar te
voel.
Gloudina
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37688 is 'n antwoord op boodskap #37683] |
Ma, 11 Desember 2000 22:20 |
Simon van der Schans
Boodskappe: 263
Geregistreer: Januarie 1999
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Arthur Hagen wrote in message
...
> Andersom is oulik voor een Nederlander (met tenminste enig taalgevoel)
> makkelijk te begrijpen, ook al wordt het woord olijk niet zo vaak meer
> gebruikt. Op Napster kun je nog wel een vrij recent (en grappig) nummer van
> Brigitte Kaandorp, "Olijke Meisjes", vinden, dus helemaal in onbruik is het
> woord nog niet.
>
> Groeten,
> Arthur
'Olik' en 'oulik' bestaan beide in Afrikaans en het heeltemal
verskillende betekenisse.
Om olik te voel in Afrikaans is om naar te voel.
Swart Simon
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37717 is 'n antwoord op boodskap #37653] |
Wo, 13 Desember 2000 05:54 |
Sterrenkijker[1]
Boodskappe: 393
Geregistreer: November 2000
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
>
> Ons taalskeiding met Nederlands het vir ons geen verryking ingehou nie
> en is 'n tragiese gebeurtenis in ons taalgeskiedenis
>
Hallo, Willem-Jan,
Er is niets dat de Afrikaanstalige bevolking van Zuid-Afrika belet om
de banden met Nederland en Vlaanderen terug aan te halen...
Benevens deze nieuwsgroep (soc.culture.south-africa.afrikaans)
bestaan tevens de nieuwsgroepen soc.culture.belgium en soc.cul-
ture.netherlands. Plaatsen jij en je landgenoten in deze nieuwsgroepen
óók wel eens een artikeltje? Dat zou voor vele van mijn landgenoten
en noorderburen aldaar een echte ontdekking wezen!! En we vragen
niet eens om dat in het Algemeen Nederlands te doen. Wij, Vlamingen
en Nederlanders zijn dol op het Afrikaans!
Norbert uit Vlaanderen
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37825 is 'n antwoord op boodskap #37717] |
Do, 14 Desember 2000 22:57 |
Kaatje1
Boodskappe: 3
Geregistreer: Julie 1999
Karma: 0
|
Junior Lid |
|
|
Daar kan ik het helemaal mee eens zijn...
Karin
Sterrenkijker schreef in berichtnieuws
3a370ac8.1858181@news.online.be...
>>
>> Ons taalskeiding met Nederlands het vir ons geen verryking ingehou nie
>> en is 'n tragiese gebeurtenis in ons taalgeskiedenis
>>
> Hallo, Willem-Jan,
>
> Er is niets dat de Afrikaanstalige bevolking van Zuid-Afrika belet om
> de banden met Nederland en Vlaanderen terug aan te halen...
> Benevens deze nieuwsgroep (soc.culture.south-africa.afrikaans)
> bestaan tevens de nieuwsgroepen soc.culture.belgium en soc.cul-
> ture.netherlands. Plaatsen jij en je landgenoten in deze nieuwsgroepen
> óók wel eens een artikeltje? Dat zou voor vele van mijn landgenoten
> en noorderburen aldaar een echte ontdekking wezen!! En we vragen
> niet eens om dat in het Algemeen Nederlands te doen. Wij, Vlamingen
> en Nederlanders zijn dol op het Afrikaans!
>
> Norbert uit Vlaanderen
|
|
|
|
| Re: Afrikaans/ Nederlands of Flaams? [boodskap #37831 is 'n antwoord op boodskap #37653] |
Vr, 15 Desember 2000 00:16 |
Sterrenkijker[1]
Boodskappe: 393
Geregistreer: November 2000
Karma: 0
|
Senior Lid |
|
|
Het Standaardnederlands is eigenlijk een samenraapsel van alle
Nederlandse 'n Vlaamse dialecten tesamen wat betreft zijn woorden-
schat. Wat betreft zijn uitspraak is de Nederlandse tongval wel over-
heersend en omdat het Afrikaans een typische zaak was van Neder-
landse kolonisten gelijkt inderdaad het Afrikaans sterk op het Neder-
lands, zelfs op het Standaardnederlands. Het heeft heel wat moeite
gekost om het Standaardnederlands samen te stellen: alleen al om
het hulpwerkwoord 'zijn' te vervoegen had men al meerder keuzes.
Het Vlaams kon moeilijk een cultuurtaal worden aangezien het na
de vrijmaking van Nederland nog lang onder vreemde bezetting heeft
gestaan van vreemde mogendheden (Spanje, Oostenrijk, Frankrijk)
en deze laatsten bestuurden onze landsdelen dan ook in hun eigen
taal of in d� cultuurtaal van die tijd: het Frans.
Wij, Vlamingen, hebben ons eigenlijk niet van harte aan het Standaard-
nederlands aangepast. We hoorden veel liever onze eigen dialecten
en we bleven die ook langer praten! Die zijn immers veel sappiger
dan het ietwat ambtelijke, stijve Standaardnederlands. Maar de
promotie van het Standaardnederlands vlotte goed, in het onderwijs
en bij de overheid en achteraf moeten we toegeven: dit heeft vele
voordelen met zich meegebracht. De onderlinge verstaanbaarheid
van de Vlamingen werd er zeker door bevorderd en een uniforme
cultuurtaal is ook eenvoudiger voor het onderwijs.
De aanpassing van de Vlamingen aan het Standaardnederlands is
inmiddels al zò ver gevorderd dat inderdaad de jeugd deze taal als
haar 'natuurlijke' taal is gaan gebruiken. Ik heb een nichtje van 17
jaar oud dat thuis tegenover haar ouders vlot Standaardnederlands
praat terwijl haar ouders nog steeds dialect gebruiken! Ja, er is wel
een bepaalde nostalgie tegenover de oude dialecten die stilletjesaan
verdwijnen maar niemand wil echt terug naar die oude toestand.
Wat nog m��r is: regelmatig (en zelfs overwegend!) scoren de
Vlamingen beter in taalspelletjes op de Nederlandse T.V. dan de
Nederlanders zelf!!! Het programma 'Tien voor Taal' wordt meestal
door de Vlaamse ploeg gewonnen!! Vlaanderen (tenminste de jonge,
vooruitstrevende mensen daarvan) gebruikt zijn taalkennis van het
Standaardnederlands nu als een visitekaartje 'n als een uitnodiging
aan het Franstalige landsgedeelte van België om het Standaardneder-
lands nu ook maar eens als tweede taal te gaan aanleren. Het argument
dat de Walen zo dikwijls hanteerden tegen het Vlaams: het is geen cul-
tuurtaal, het is dialect en het gelijkt onderling niet is hiermee
komen te vervallen.
Steeds sterker valt inderdaad de uniformiteit van het
Standaardnederlands bij de jongere mensen in Vlaanderen op en dat
heeft het Vlaamsnationaal bewustzijn versterkt. Politiek zie ik een
samengaan met Nederland echter niet zitten (overbodig want we
worden nu toch eenmaal allemaal Europa) en dat komt omdat
Vlaanderen voor zijn cultuur en zijn taal heeft moeten vechten,
eigenlijk net zoals de Zuid-Afrikanen dat vandaag de dag moeten
doen. En vandaag de dag gaat die strijd zelfs nog immer door!!
De Nederlanders hebben ons in die strijd echter altijd een beetje
in de steek gelaten. Een natuurlijke taalvijand, zoals onze eigen
Waalse landgenoten, hebben zijzelf eigenlijk nooit dicht bij de
deur gehad!
Of de Zuid-Afrikanen de band met onze landen in het noorden
heden ten dagen nog wensen te herstellen? Tja, dat hangt van de
wil van de mensen zelf af, nietwaar? Brengt het de mensen wel
baat bij? Slechts enkelen, die onze landen bezocht hebben,
zullen dat inzien maar ik vrees dat de rest van de bevolking
van Zuid-Afrika daar dik maling aan heeft. Wie in Zuid-Afrika
kent eigenlijk onze contreien? En wie in Vlaanderen heeft
ooit iets vandoen gehad met een Zuidafrikaan? De Nederlanders
staan bij ons veel dichter. Het is economisch onze voornaamste
handelspartner 'n we hebben onze grens met mekaar gemeen.
IK hoor weinig mensen in Zuid-Afrika om hulp roepen en als er
al iemand roept dan hoort alhier niemand het. De reëntegratie van
het Afrikaans in het Standaardnederlands is een zaak van de
Zuid-Afrikanen zelf zoals onze overgang naar het Standaard-
nederlands ook altijd een zaak van onszelf geweest is. De Neder-
landers zelf hebben vaak nooit beseft dat wij met zoiets bezig
waren...
Almal die groete van
Norbert uit Vlaanderen
"E Bessinger" schreef:
>
> 11) Taalmodel: Sommige voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika het
> laat weet dat ons selfs sonder moeite Nederlands ook as ons omgangstaal
> sou kon gebruik. In Vlaandere is dit opmerklik dat die ouer generasie
> die moeilikste verstaan word. Hulle omgangstaal staan die verste van
> Standaardnederlands weg. Middeljariges is makliker verstaanbaar, maar
> die jeug gebruik 'n klokheldere verstaanbare taal. Per geslag word
> dialekgoed laat val ten gunste van Standaardnederlands (sommige
> wetenskappers meen tot 20% dialekgoed per geslag). Per geslag word daar
> oorgestap op Standaardnederlands. Hierdie model laat sien dat die
> voorstanders van Nederlands in Suid-Afrika gelyk gehad het.
>
|
|
|
|
| |
  |
Gaan na forum:
[ XML-voer ] [  ]
Tyd nou: Wo Mei 15 07:22:13 MGT 2024
|
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
